Bugün Mehabad Kürdistan Cumhuriyeti’nin kuruluşunun 74’üncü yıl dönümüdür. 22 Ocak 1946 yılında Doğu Kürdistan’ın Rizayiye vilayetine bağlı Mehabad kentinde ömrü ne yazık ki, 11 ay sürmüş olan bağımsız bir Kürd Devleti kuruldu. Devlet başkanlığına da Kadi Muhammed getirildi. Mehabad kentinin Çarçıra Meydanı’nda o gün Kürdler için yeni bir gündü ve Kürd Devleti’nin ilanı büyük bir coşku ile karşılanmıştı.
Mehabad Kürdistan Cumhuriyeti, az bir süre ömür sürebildi ama Kürdistan tarihine çok şey kazandırdı. İlk kez Mela Mıstefa Berzani komutasında bir düzenli Kürd Ordusu kuruldu. Kürd askerlerine “herkesten önce ölüme giden” anlamında Pêşmerge adı verildi. Pêşmerge, hala gerçek Kürd askerinin halk nezdindeki adıdır.
Sarı-Yeşil-Kırmızı diye bilinen, Kürdlerin Ala Rengini, Kürd bayrağı ilk kez bu cumhuriyet zamanında, ölçüleri, renkleri ve dizayn edilerek resmen bugünkü halini aldı. Kürdistan bayrağının biçimi Mehabad Kürdistan Devleti hükümetinin oy birliği ile belirlediği bir biçim aldı. Bu nedenle Kürdistan Bayrağı meşru bir bayraktır, uluslararası toplum tarafından kabul edilmiş bir bayraktır.
Mehabad Kürdistan Cumhuriyeti, Birleşmiş Milletler (BM) tarafından resmen kabul edilmiş tek bağımsız Kürd Devleti’dir. Bu nedenle o günden bugüne kazandırılmış olan tüm kazanım ve değerlerin uluslararası toplum nezdinde bir karşılığı vardır ve bu değerler meşrudur.
Mehabad Kürd Devleti döneminde değişik üç parçadan örgütler bir araya gelmiş ve değişik Kürdistan parçalarına mensup (KOMELA-XOYBUN-HÊVÎ) Kürd örgütlerinin karşılıklı ilişkilerinin nasıl olması gerektiğine dair bir bildirge yayınlamıştır. Tarihte “Üç Sınır Antlaşması” da denilen bu antlaşma değişik Kürdistani örgütlerin zorunlu dayanışmasının çerçevesini de belirlemiştir. Bugün dahi uyulması yararlı olan bu çerçeve Kürdistan’ın geleceğine de ışık tutması bakımından önemlidir.
JÊKAF (Komelî Jîyanneweyî Kurd) Kürdleri Yaşatma Derneği, 1940 yıllardan beri sosyal ve kültürel etkinlikler yapan yurtsever örgüt olarak Mehabad ve çevresinde çeşitli etkinliklerle varlığını sürdüren dernekti. O yıllarda bölgede Sovyet Kızıl Ordusu’nun Mehabad Kürdistan Cumhuriyeti ve Azarbeycan Halk Cumhuriyeti’nin kurulmasına destek sunması; yörede komşu iki bağımsız devletin kurulmasına yardımcı oldu. Kızıl Ordu’nun bölgede etkin bir rol oynamaya başlaması, bölgedeki bir takım dengeleri de değiştirdi. Bu süreçte JÊKAF Derneği, kendisini partiye dönüştürerek İran Kürdistan Demokratik Partisi (İKDP) ile yeniden örgütlendi. İKDP’e bir bakıma Mehabad Kürdistan Cumhuriyeti’nin de ikiz kardeşidir. Partinin kuruluşundan sonra Kadi Muhammed partinin başına geçerek hem devletin hem de partinin başkanı olarak “PÊŞEWA” (ÖNCÜ) sıfatı ile yaşamının son demine dek Kürdistan halkına hizmet vermiştir.
Sovyet ordusunun Kürdistan devletinden desteğini çekerek Kürd devletini yalnız bırakması sonucu Mehabad Kürdistan Cumhuriyeti ancak 11 ay ayakta kalabildi. Kadi Muhammed ve arkadaşları ırkçı İran rejimine teslim olmayarak bir süre direndiler. Ancak takvimler 31 Aralık 1946’yı gösterdiğinde artık direniş kırılmıştı Kadi ve arkadaşlarını darağacı bekliyordu. İKDP, Kadi Muhammed ve arkadaşlarının ölüm anı olması nedeni ile 31 Aralık gününün “Kürdistan Şehitlerini Anma Günü’’ olarak ilan etmiştir.
Mehabad Kürdistan Cumhuriyeti, Kürdistan tarihinde bir dönüm noktasıdır. Bu süre içinde Kürdlere ve Kürdistan’a kazandırılmış olan birçok değer bugün tartışmasız olarak “Ulusal Değerler” arasına girmiştir. Bu devlet Kürdistan halkının meşru ve uluslararası toplumca kabul görmüş ilk bağımsız devlet olması hesabı ile önemlidir.
Hak ve Özgürlükler Partisi / HAK-PAR olarak; Mehabad Kürdistan Cumhuriyeti’nin kuruluş yıldönümü nedeni ile Kadi Muhammed ve arkadaşlarını saygı ile anıyoruz.
Sömürgeci-Irkçı İran rejiminin o günlerden kalan kin nedeni ile faşist baskıları bugün de devam ediyor. Irkçı İran rejiminin Kürd halkına karşı işlediği tüm cinayetleri kınıyoruz.
Kürdistan halkı 74. yılında Mehabad Kürdistan Cumhuriyeti’ni saygı ve gururla anmaktadır.
Mehabad Kürd Devleti Kürdistan halkının yüz akıdır.
Kürd halkı Kadi Muhammed ve arkadaşlarını asla unutmayacaktır.
Ruhları şad olsun. 22 Ocak 2020
HAK-PAR BASIN BÜROSU
About Post Author
