Madde 1: PARTİNİN ADI
Madde 2: PARTİNİN KARAKTERİ
Madde 3: PARTİNİN AMACI
Madde 4: PARTİNİN BAĞLI OLDUĞU ÇALIŞMA İLKELERİ
Madde 5: ÜYELİK KOŞULLARI VE METODU – ÜYELİKTEN SİLİNME VE AYRILMA
Madde 6: ÜYENİN HAK VE GÖREVLERİ
Madde 7: BÜYÜK KONGRE
Madde 8: PARTİ MECLİSİ (PM)
Madde 9: GENEL BAŞKAN
Madde 10: BAŞKANLIK KURULU (BK)
Madde 11: GENEL SAYMAN
Madde 12: İL KONGRESİ VE YÖNETİM KURULU ( YK)
Madde 13: İLÇE KONGRESİ VE YÖNETİM KURULU (YK)
Madde 14: BELDE ÖRGÜTÜ
Madde 15: DANIŞMA MECLİSLERİ
Madde 16: İL, İLÇE VE BELDE ÜYELERİ VE PARTİSİZ VATANDAŞLAR KONFERANSLARI
Madde 17: PARTİ TEMSİLCİLİĞİ VE LOKALLERİ
Madde 18: YURT DIŞI ÖRGÜTLENMESİ
Madde 19: GENÇLİK KOLU ÖRGÜTÜ
Madde 20: KADIN KOLU ÖRGÜTÜ
Madde 21: GÖREVDEN ALMA
Madde 22: SEÇİMLERE İTİRAZ
Madde 23: YARGI YOLUYLA KONGRE
Madde 24: TBMM PARTİ GRUBU – GRUP YÖNETİM KURULU – GRUP BAŞKANI
Madde 25: BELEDİYE VE İL GENEL MECLİSİ GRUPLARI
Madde 26: ÖNSEÇİM ÇEVRESİ
Madde 27: MİLLETVEKİLLİĞİ ADAYLIĞI
Madde 28: YEREL SEÇİMLERDE PARTİ ADAYLIĞI BAŞVURMA
Madde 29: HÜKÜMET KURMA, KATILMA VE HÜKÜMETTEN AYRILMA
Madde 30: DİSİPLİN VE DENETİM
Madde 31: DİSİPLİN SUÇLARI VE YAPTIRIMLARI
Madde 32: HAKÇA GELİR SAĞLAMA VE GELİR KAYNAKLARI
Madde 33: ÖDENTİLER
Madde 34: SORUMLULUK VE HARCAMALAR
Madde 35: BORÇ VERME YASAĞI
Madde 36: MALİ BEYAN
Madde 37: BÜTÇE VE KESİN HESAP
Madde 38: İL VE İLÇE ÖRGÜTLERİNE GENEL MERKEZ YARDIMI
Madde 39: MALİ İŞLER YÖNETMENLİĞİ
Madde 40: TUTULACAK DEFTERLER
Madde 41: TÜZÜKTE HÜKÜM BULUNMAYAN DURUMLAR
Madde 42: TÜZÜĞÜN YÜRÜRLÜĞE GİRMESİ
Geçici Madde 1: KURUCULAR KURULUNUN GÖREV YETKİLERİ VE ÇALIŞMA YÖNTEMİ
Geçici Madde 2: İL VE İLÇEYE ATANMALAR / İL, İLÇE VE BÜYÜK KONGRE SEÇİLMİŞ ÜYE SAYILARI VE SEÇİMİ Madde 1: PARTİNİN ADI
Partinin adı, HAK VE ÖZGÜRLÜKLER PARTİSİDİR. Partinin Genel Merkezi, Ankara’dadır. Kısaltılmış adı, HAK-PAR’dır. Amblemi, KOLKOLA GİRMİŞ ÜÇ İNSANIN GÜNEŞ ÖNÜNDE duruşudur.
Madde 2: PARTİNİN KARAKTERİ
HAK VE ÖZGÜRLÜKLER PARTİSİ, yenilikçi, değişimci, demokrat, yurtsever değişik görüşlere sahip unsurların üye olduğu çoğulcu, katılımcı, kolektif ve akla dayalı demokratik bir kitle partisidir.
Parti, üye ve örgütlerini, parti çalışmalarıyla ilgili olarak sürekli ve zamanında yazılı biçimde, özel yapaca-ğı toplantılar, konferanslar, seminerlerle bilgilendirir, denetlenme sürecini yaratır.
Bütün toplumsal kesimler içinde, program ve tüzüğe, Büyük Kongrenin belirlediği politika ve ilkeler çer-çevesinde çalışmalarını sürdürür.
Madde 3: PARTİNİN AMACI
Dünya birçok evrelerden geçerek; idari, siyasi, toplumsal ve kültürel olarak yeniden çoğulcu demokratik toplum projesinin normları içinde yapılanıyor, değişiyor. Etnik, ulusal, kültürel ve toplumsal topluluklar, çoğul-cu bir idari sistem içinde; kendilerini yönetme hakkı dahil, tüm hak ve özgürlüklere kavuşuyor.
Soğuk savaşın son bulmasıyla birlikte, dünyadaki sorunların karşılıklı diyalog, toplumsal uzlaşma ve karşı-lıklı görüşmeler yoluyla çözümü ön plana çıkmakta: Otoriter ve totaliter yönetim anlayışları hızla aşınmakta; demokratik, çoğulcu, insan hak ve özgürlüklerine dayalı özgürlükçü kültür dünyada yer bulmaktadır.
Dünyadaki toplumsal gelişmeler, bilim ve kültürdeki hızlı evrenselleşme; ulusal devlet modelini ve buna bağlı sistemleri, toplumsal gelişmelerin ve dünyanın bütünleşmesi önünde ayak bağı haline getirmektedir. Ge-lişmiş, çoğulcu demokrasiyi sistemleştiren ülkeler, yaşadıkları sorunları çözmede hızlı adımlar atmak için kendi aralarında ulus-üstü birlikler yoluna giderek çok uluslu, çok dilli, çok kültürlü yapılanmalar oluşturmaktadır. Türkiye’nin aday üye olduğu Avrupa Birliği, bu konuda en gelişkin model görünümündedir.
Dünyanın önemli bölgelerinden birinde bulunan TÜRKİYE, dünyayla bütünleşmek ve Avrupa Birliği’ne (AB’ye) üye olmak istediği halde; çoğulcu demokratik bir devlet yapısını oluşturmamak; toplumsal çoğulculuğu dışlamak için tekçi, otoriter devlet yapısında ısrar ediyor. Bu konuda, imzaladığı ilgili uluslar arası sözleşmeleri hiçe sayıyor.
Bu yapısından dolayı, Türkiye, temel sorunu olan Kürt sorununu çözemiyor, çoğulcu demokrasiyi yapılandıramıyor; toplumsal, siyasal ve ekonomik sorunları krizlere sokuyor.
Partimiz, Türkiye’yi, idari, siyasi, toplumsal ve ekonomik olarak; evrensel demokratik hukukun normları içinde, Kürt ve Türk halkının eşitliği temelinde, demokratik ve federal tarzda yeniden yapılandıracak. Kürt sorununu hak eşitliği temelinde toplumsal uzlaşma ile çözecektir.
Madde 4: PARTİNİN BAĞLI OLDUĞU ÇALIŞMA İLKELERİ
HAK VE ÖZGÜRLÜKLER PARTİSİ
a. İç işleyişinde, Türkiye için düşündüğü çoğulcu, katılımcı demokrasiyi kurumlaştırır: Farklı siyasi ve felsefik eğilimlerin bireysel hak ve özgürlükler çerçevesinde merkezi demokratik yapısını ve işleyişini yaratır: Bunun için, azınlık görüşlerinin sadece organlar tarafından değil, aynı zamanda örgüt tarafından bilinmesi için örgüt içi açıklığa ve şeffaflığa önem verir; azınlık görüşlerinin, parti birliğine zarar vermemek, kararların hayata geçmesini ertelememek koşuluyla, kamuoyu tarafından bilinmesini, katılım ilkesi için önemli görür; üye hukukunu egemen ve geçerli kılar.
b. İdeoloji birliğine dayalı değildir. Toplumsal yeni, çoğulcu demokratik, adem-i merkeziyetçi bir projeyi gerçekleştirmeye ve Kürt sorununu çözmeye çalışacaktır. Eğilimlerin şekillenmesini, esas olarak hayata geçirilecek projeler, sürdürülecek politikalar etrafında şekillendirecektir.
c. İç işleyişinde, siyasi çalışma ve örgütlenmesinde tam açıklığa, şeffaflığa ve üyenin eşitliğine sıkı sıkıya bağlıdır. Hiçbir kişi, zümre, çevreye ayrıcalık tanımaz. Kolektif anlayışa dayalı kişisel hukuki sorumluluğu hayata geçirir.
d. Tüm temsili organlarını ve yönetici görevlilerini demokratik seçimle belirler. Parti organ ve örgütleri, görevden alınamazlar. Sadece, İlgili organlar kararıyla, parti örgütlerinin 45 gün içinde Kongre yapmaları sağlanır. Bu da, bir kongre döneminde iki seferden fazla olamaz.
e. e)Yönetim organları teşekkül edilirken, farklı eğilim, çevre ve görüşlerin temsilini kültür olarak benim-ser. Organlarda aday olan ve yönetim organlarında temsil edilmeyen, çevre, eğilim ve kişilerin temel konularda organ toplantılarına katılımı sağlanarak, karar ve oy hakkı tanımadan tartışma, öneri yapma hakkı tanır. Katılımın tarzı, PM’nin tanzim edeceği bir yönetmenlikle belirlenir.
f. Organ toplantılarını üyelerine açık yapar: Bunu, üyelerin talep etmesi ve masraflarını karşılamasıyla gerçekleştirir. Bu katılım, parti olanaklarına göre düzenlenir. Bu durumda, organların çalışmasının verimliliği açısından, katılanlar söz ve öneri sahibi olamazlar; dinleyici olabilirler. Ancak organ kararıyla, en fazla üç kişiye söz hakkı tanınır.
g. Üst Yönetim Organlarına seçilen üyelerini, her açıdan örgüt denetimine sunar. Üst kurul üyelerinin mal bildiriminde bulunmasını sağlar.
h. Çok eğilimli, toplumsal ve siyasal uzlaşmaya dayandığından, organlar kararları almadan önce, üyeler içinde tartışılmasına özen gösterir; kolaycılığa kaçmadan örgüt içi referandum gibi doğrudan demokrasiyi hayata geçirmeye çalışır.
Madde 5: ÜYELİK KOŞULLARI VE METODU – ÜYELİKTEN SİLİNME VE AYRILMA
ÜYELİK
Yasalarca partiye girmeye engeli olmayan, partinin tüzük ve programını onaylayan, ödentisini her ay düzenli ödemeyi kabul eden her vatandaş partiye üye olabilir. Üyelik için, ırk, cinsiyet, din, dil, mezhep, aile, zümre, sınıf ve meslek ayrımı gözetilmez. ÜYELİK BAŞVURU USULÜ
a. Partiye üye olmak isteyen kişi, üç nüsha “Üyelik Giriş Beyannamesini” doldurarak, kimliği sürekli ika-met ettiği ya da işyerinin bulunduğu ilçe örgütüne baş vurur. Bu başvuruda, iki partili üyenin önerisi zorunludur.
b. Üyelik için baş vurana, tarih ve kayıt numarası belirtilen bir alındı belgesi verilir.
c. Yurtdışında bulunan vatandaşlar, üyelik için, Türkiye’de son ikamet ettikleri yerin ilçe başkanlığına başvururlar.
d. Başvuranın bulunduğu yerde ilçe örgütü kurulmamışsa, üyelik başvurusu il örgütüne; il örgütü de kurulmamışsa Genel Merkeze yapılır. ÜYELİĞE KABUL
Partiye üyelik başvuruları parti panosunda ilan edilir.Üyelik başvuruları, 30 gün içinde karara bağlanır. Bu süre içinde görüşülmeyen üyelik talepleri, kendiliğinden olumlu yönden karar haline gelir. başvurunun ret e-dilmesi, gerekçeleriyle, yazılı bir biçimde başvurana 15 gün içinde iletilir. Üyelik hakkındaki karar, 2/3 organ üyesinin katılacağı, açık oylama ile, kararda lehte aleyhte görüşlerinde belirtilmesiyle, karara bağlanır. Üyeliğe karar verildiği zaman, tarih ve numarasıyla üye defterine işlenir.
İlçe Yönetimi, başvuru belgelerinin birer kopyasını başvuru tarihinden itibaren 15 gün içinde Genel Merkeze ve İl Başkanlığına gönderir. RED KARARINA İTİRAZ
Üyelik başvurusu reddedilenler, organ kararı yazılı ve gerekçeleriyle kendisine ulaştıktan sonra 15 gün içinde, durumunun görüşülmesi için İl Yönetim Kuruluna itirazda bulunabilir. İl Yönetim Kurulu itirazı 15 gün içinde karara bağlar. İl Yönetim Kurulu itirazı olumlu yönde kararlaştırırsa, itiraz eden kişi hemen İlçe Örgütüne üye yapılır. İl Yönetim Kurulunun itirazı kabul etmemesi halinde başvuru sahibi, Başkanlık Kuruluna; 15 gün içinde itiraz eder. Başkanlık Kurulunun olumsuz kararına karşı, itiraz eden kişi Parti Meclisi’ne 1 ay içinde itiraz eder. Başkanlık Kurulu itirazın yapılmasından sonraki ikinci, Parti Meclisi birinci toplantısında karar verir. Böylece karar, kesin hale gelir. KİMLİK BELGESİ
Üyeliği karar altına alınan kişiye kimlik belgesi verilir: İlçe Başkanlıklarınca, Başkanlık Kurulu’nca birlikte hazırlanan tek tip bir belgedir. Yer değiştiren üye, yazımını aktardığı İlçe Başkanlığından yeni kimlik belgesi almak zorundadır. PARTİ MECLİSİ (PM) KARARIYLA ÜYE YAPMA
Partiden çıkarılmış ya da üyelikten adı silinmiş olanlar ancak aradan 6 ay geçtikten sonra Parti Meclisi onayı ile yeniden üye yazılabilirler. Bunlar için, başvuru ve üyeliğe kabul prosedürü geçerli değildir.
Parti açısından yerel, ara ve genel seçimlerde adaylığı yararlı görülenlerin başvuruları üzerine, ilgili belgeler Başkanlık Kurulu tarafından, üye yazılan üyenin bağlı bulunduğu ilçesine gönderilir, adı üyelik defterine doğrudan işlenir. FAHRİ ÜYELİK
Parti, özel katkısı olabilecek ve asil üye olamayan kişilerin de çalışmalara katkısının alınması için, fahri üyeler kaydedebilir. Bunun için PM, fahri üyelerin hangi organlar tarafından ve nasıl saptanacağını; fahri üyelerin çalışma biçimlerini bir yönetmenlikle saptar. ÜYELİK İÇİN GENEL BAĞLAYICI TEMEL İLKELER
a. Hiçbir zaman birden çok örgüt birimine üye olunamaz. Aksi taktirde, son yazılma tarihinden önceki üye yazımları geçersizdir. Üye olduğu ilçeden ayrılan, ayrıldığını ve taşındığı yeri, en geç bir ay içinde üye olduğu İlçe Başkanlığına yazılı ya da sözlü tutanağa geçirterek bildirir. İlçe Başkanlığı, üyenin yazımını gittiği yer İlçe Başkanlığına aktarır.
b. Üyeler, yazılı oldukları ilçe dışında İl Kongresi’ne ve yazılı oldukları ilçenin bağlı oldukları il dışında Büyük Kongreye delege seçilemezler. ÜYELİKTEN SİLME
Üyenin, başvuru belgesinde yanlış veya gerçek dışı bilgi verdiği; üyeliğe yazım sırasında yasalar ve tüzüğün öngördüğü nitelikleri taşımadığı veya bu nitelikleri sonradan yitirdiği anlaşılırsa; İlçe Yönetim Kurulu, İl Yönetim Kuruluna bildirir. İl Yönetim Kurulu üyeden en geç 15 gün içinde açıklama yapmasını ister. Bu süre zarfında cevap verilmez ya da cevap inandırıcı bulunmazsa, üyenin adı kayıt defterinden silinir. Karar ilgili-ye, İlçesine ve Genel Başkanlığa 10 gün içinde duyurulur. İlgili, kendisine yapılan duyuru gününden başlayarak 7 gün içinde Başkanlık Kurulu’na itiraz eder. Bu organın kararı kesindir. 30 gün içinde karara bağlanmayan itirazlar, ilgili lehinde kabul edilmiş sayılır.
Yargı organları ya da yetkili organların kararı uyarınca adı silinenler için de Parti Genel Başkanlık Kurulu durumu ilgili İl, İlçe Başkanlığı ve Genel Başkanlığa bildirir. GÖNÜLLÜ ÜYELİKTEN AYRILMA
Üye, istediği zaman, üyesi olduğu parti örgütüne yazılı ayrılma isteğini bildirerek partiden ayrılabilir. İs-temin ve imzanın ilgili kişiye ait olduğu belirlendikten sonra İlçe Başkanlığınca adı üye defterinden silinir. Durum 7 gün içinde İl Başkanlığına ve Parti Genel Başkanlık Kurulu’na bildirilir. Parti kimlik belgesi geri alınır. YÖNETMENLİK
Üyelikle ilgili başvuruların ve başka işlemlerin, üyelikle ilgili itirazların karara bağlanması, üyelik kimlik belgelerinin biçimi, çalışma yöntemleri ve çalışmalarına ilişkin kurallar bir yönetmenlikle düzenlenir. Bu yönetmenlik, Parti Meclisi tarafından hazırlanır.
Madde 6: ÜYENİN HAK VE GÖREVLERİ
ÜYENİN HAKLARI
Parti üyeleri; Parti içinde karar oluşturma süreçlerine çoğulcu demokrasinin kural ve kurumları içinde katılma; partinin düşünce ve eylem alanının genişlemesi, derinleşmesi için organlara öneri sunma; organların bu önerileri ciddiye almaması halinde parti platformunda tartışılmaya açılmasını isteme; iç ikincil bir tüzüksel disiplin oluşturmadan eğilim ve gurup oluşturabilme; üye olunduktan 45 gün sonra ve aidatını ödemek koşuluyla her kademedeki parti örgütü ve tüm parti görevleri için aday olma; seçme ve seçilebilme; yerel ve genel seçimlerde parti adaylarını belirlemek için önseçim ve parti içi eğilim yoklamalarına katılma; haklarına sahiptir. ÜYENİN GÖREVLERİ
Parti üyeleri, parti programına ve tüzüğüne uymak; amaca uygun davranmak; organ kararlarını ve bildirgelerini eksiksiz yerine getirmek; üstlendiği parti görevlerini sorumluca yerine getirmek; üyeler ve organlar arasında gerekli saygınlığı yaratmak; ayrımcılığa meydan vermemek; hiçbir kişi, çevre, düşünce ve inanç gurubuna imtiyaz tanımamak; partinin çoğulcu demokratik karakterinden dolayı azınlık haklarına saygı duymak ve korumak göreviyle mükelleftirler.
PARTİ ÖRGÜTÜ
Madde 7: BÜYÜK KONGRE
Büyük Kongre, partinin en yüksek organıdır. Seçilmiş ve doğal delegelerden oluşur.
a. Seçilmiş delegeler
İki büyük kongre arasında yapılmış son il kongrelerince seçilir. Seçilecek delege sayısı, o ilde seçilecek millet-vekili sayısının en fazla iki katıdır.
b. Doğal delegeler
Genel Başkan, Parti Meclisi Üyeleri, Merkez Disiplin Kurulu Üyeleri, Partili bakan ve milletvekilleri, parti üyeliği devam eden Kuruculardır. Doğal delegeler, ayrıca il kongrelerince delege olarak seçilmezler.
Kurucu doğal üyelerin sayısı, seçilmiş kurultay delegelerinin % 15’inden fazla ise, kurucu üyeler toplanarak aralarında bu oranda delege seçerler.
Genel Başkanlık, TBMM Başkanlığı, Başbakanlık yapmış, büyük kongre delegesi olmayan partililer, onur üyesidirler. Onur üyeleri, kongrede konuşabilirler, ancak oy kullanamazlar. OLAĞAN TOPLANMASI
a. Büyük Kongre, olağan olarak 2 yılda bir toplanır. Gerektiğinde, ancak Büyük Kongre Kararı ile PM’ye tanınan yetkiyle bu süre bir yılı geçmemek üzere uzatılır.
b. Toplantının yer, gün ve gündemi PM tarafından kararlaştırılıp en az bir ay önce örgüte bildirilir; PM’nin çalışma raporu, PM veya Başkanlık Kurulu tarafından hazırlanmış karar tasarıları örgüte 15 gün önce gönderilir.
c. Büyük Kongre toplantısından en az 15 gün önce kongreye katılacak parti delege listesi, Büyük Kongre için Yüksek Seçim Kurulu’nun önceden belirlediği Seçim Kurulu Başkanlığına 2 nüsha olarak verilir. Ayrıca toplantının gündemi, yeri, günün, saati ile, çoğunluk sağlanmadığı taktirde yapılacak ikinci toplantıya ilişkin hususlar da bildirilir.
d. Büyük Kongre’nin toplantı yeter sayısı, Büyük Kongre delegelerinin salt çoğunluğudur. İlk çağrı üzeri-ne yapılan toplantıda yeter sayı sağlanamıyorsa, ikinci çağrı üzerine yapılacak toplantıda yeter sayı aranmaz. OLAĞANÜSTÜ TOPLANMASI
Büyük Kongre, Genel Başkan, PM’nin gerekli görmesi ya da Büyük Kongre delegelerinin en az 1/5’nin yazılı istemi üzerine olağanüstü olarak toplanır. Olağanüstü Büyük Kongre gündemi talep edenlerce tayin edilir. Olağanüstü Büyük Kongre, çağrılı olduğu gündemle bağlıdır.Olağanüstü Büyük Kongre isteminin, usulüne uygun biçimde ilgili yönetim birimine ulaştırılmasından başlayarak en geç 3 ay içerisinde yapılır. Kongrenin yeri, gündemi ve varsa diğer kongre belgeleri en az 15 gün önceden Genel Başkanca delegelere gönderilir. YÖNETİMİ
a. Büyük Kongre’yi, Genel Başkan, yokluğunda kendine vekalet edecek Genel Başkan Yardımcısı, bu organların boşalması durumunda ise PM’ce kendi içinden seçilmiş bir üye açar.
b. Büyük Kongre’de, Kongre Başkanlık Kurulu (Divan), bir başkan ve iki başkan yardımcısı ve gerektiği kadar yazmandan oluşur. Kongre Başkanlık Kurulu açık oyla seçilir. Ancak oyların sayımında zorluk yada duraksama olursa, Büyük Kongre, seçimin ad okunarak ya da gizli oyla yapılmasını kararlaştırabilir.
c. Kongre Başkanlık Kurulu, kongre çalışmalarını genel hukuk kuralları, siyasi partiler yasası, parti tüzüğü ve parti içi demokrasi ilkelerine uygun yürütülmesi ile yükümlüdür.
d. Büyük Kongre üyelerinden en az yirmide biri, belli konunun gündeme alınmasını isteyebilir. Kanunlar, program ve tüzükteki değişiklikler, parti politikaları ve kamu faaliyetleri konularında karar alınması tek-lifleri,, Büyük Kongrede hazır bulunanların 1/3’nin oylarıyla gündeme alınır. Öneride imzası bulunan üç, karşı görüşte olan üç delege konuşma yaptıktan sonra, açık oylama ile karar alınır. Gündeme alınma oylama sonucu kesinleşirse, konu ilgili komisyonda rapora bağlandıktan sonra Büyük Kongre’de görüşülür. GÖRÜŞMELERİ
a. Büyük Kongre, Genel Başkan, PM ve Merkez Disiplin Kurulu (MDK) seçimlerinin yargı gözetiminde gizli, açık ve aralıksız sayım, ayrım ilkelerine göre Siyasal Partiler Yasası’nda öngörülen biçimde yapar.
b. Genel Başkan, Büyük Kongre Başkanlık Kurulu’nun (Divanın) seçimini sağlar. Büyük Kongre Başkanı (Divan Başkanı), varsa, öncelikle gündem değişiklikleri önerilerini karara bağlar ve çalışmaları gündem sırasına göre yürütür.
c. İl Yönetim Kurulları ile ilçe ve Belde Yönetim Kurullarının temsilcileri ve her ilin Büyük Kongre delegeleri önceden toplanarak raporları, tasarları ve önerileri görüşebilirler: Ancak, bağlayıcı karar alamazlar.
d. Tasarı ve öneriler ancak ilgili komisyonların raporu ile birlikte, Büyük Kongre’de görüşülür ve karara bağlanır. Komisyonların hangi konularda çalışma yapacakları, kaç kişi ve kimler oluşacağına Büyük Kongre Karar verir.
e. Organlara aday olanların parti üyesi olmadıkları ya da haklarında seçilmeye engel durumların olduğu yolundaki itirazlar, Başkanlık Kurulu’nca (Divanca) seçimlerden önce karara bağlanır
f. Delegeler, seçimlerde, Sandık Kurulundan alacakları mühürlü kağıtlara adaylar arasında kendi destekle-dikleri adayların adlarını yazabilecekleri gibi, baskı, teksir ve fotokopi yoluyla önceden hazırlanmış ve birer örneği Başkanlık Kurulu’na süresi içinde verilmiş mühürlü oy pusulalarını da kullanabilirler.
g. El yazısı ya da çoğaltılmış oy pusulalarındaki aday sayısı, Parti Meclisi için en az 15 en çok 30, Merkez Disiplin Kurulu için en az 5, en çok 7 olup, bu sayılardan az veya çok aday ismi yazılan veya işaretle-nen oy pusulaları geçersiz sayılır. Seçilecek her kurul ve Genel Başkan için kullanılacak oy pusulaları Seçim Kurulu’nca belirlenmiş Sandık Kurulu’nda imza karşılığında alınacak mühürlü zarflar içinde kullanılır.
h. Kurullar için çoğaltılmış oy pusulalarından delegeler, bazı adayların adlarını silerse, sildikleri ad kadar başka adları yazarlar.
i. Organlarla (kurullarla) ilgili oy pusulalarının altına “yedekler” başlığı altında ayrı bir bölüm olarak, seçilecek kurulun üye sayısını aşmamak üzere yedek adayların adları eklenebilir.
j. Eşit oy alan adalar arasında ad çekimi yapılır ve sonuçları Büyük Kongreye açıklanır.
k. Parti Programı ve tüzüğünde değişiklik ile parti politikaları konusundaki önerge ve karar tasarıları delegelerin 1/20’sinin imzası ile verilir.
l. Büyük Kongre kararları bütün parti organlarını ve üyeleri bağlar. Bu kararlar kamuoyuna ve üyelere duyurulur.
m. PM, Büyük Kongre yapılışı konusunda yönetmenlik hazırlar.
n. Büyük Kongrede Program ve Tüzük değişikliği seçilmiş delegelerin salt çoğunluğuyla yapılır. Yasal nedenlerle zorunlu yapılacak değişikliklerde bu hüküm geçerli olmaz. GÖREV VE YETKİLERİ
a. Genel Başkanı, PM ve Merkez Disiplin Kurulu üyelerini gizli oyla seçmek.
b. Gerektiğinde Program ve tüzük değişikliğini, seçilmiş delegenin salt çoğunluğuyla yapmak.
c. PM’nin yurt ve dünya olaylarını, parti çalışmalarını değerlendiren raporunu tartışmak..
d. Partinin gelir gider hesaplarını incelemek, PM’nin aklanması ya da aklanmamasına karar vermek.
e. PM’ye Genel Başkan dışında Başbakan seçme yetkisini tanımak.
f. Partinin politikasına ve kamu görevlilerine ilişkin konularda görüşmeler yaparak bağlayıcı kararlar almak ya da dileklerde bulunmak.
g. Partinin kapanmasına, bir başka partiyle birleşmesine, tüzel kişiliğine son verilmesine; böyle durumlar-da parti mallarının tasfiye ve intikal biçimine ilişkin kararlar almak.
h. Merkez Disiplin Kurulunca verilen partiden çıkarma cezalarını onaylamak veya kaldırmak.
Madde 8: PARTİ MECLİSİ (PM)
SEÇİMİ VE OLUŞUMU
a. PM, 45 üyeden oluşur. Büyük Kongre tarafından, 45 asil ve 15 yedek üye olarak seçilir.
b. PM’nin Başkanı, Genel Başkan’dır. Genel Başkan’ın bulunmadığı hallerde toplantıyı, Genel Başkanca görevlendirilmiş bir Genel Başkan Yardımcısı yönetir.
c. Parti Meclisi üyeleri aynı zamanda İl Başkanı da olabilirler. İl Başkanlığı dışındaki bir görevde bulunamazlar.
d. PM’den boşalma halinde, boşalan üyenin yerine oy sırasına göre yedek üyeler getirilir. TOPLANMASI
a. PM, en geç üç ayda bir toplanır. PM toplantı gündemi, Genel Başkan’ın görüşünü alarak, Genel Baş-kan’ın görevlendireceği bir Genel Başkan Yardımcısı hazırlar ve toplantı gününden 7 gün önce üyelere bildirilir. Yine incelenecek yazı, tasarı, proje ya da belge varsa 7 gün önceden üyelere iletilir.
b. 1/5 üyenin görüşülmesini istediği konular da gündeme alınır.
c. Genel Başkan, Başkanlık Kurulu gerek gördükçe ve PM’nin 1/5 üyesinin yazılı istemi halinde, görevlendirilen Genel Başkan Yardımcısı, gündemi açıklayarak PM’yi olağanüstü toplantıya çağırır.
d. PM, bilgi almak ya da belirli bir konuyu görüşmek üzere, toplantılarına partili bakanları çağırabilirler. PM üyesi olmayan bakanlar, oy kullanamazlar.
e. Olağan toplantılara bir yılda 3 kez özürsüz katılamayanların üyeliği, üye tam sayısının salt çoğunluğunca ve gizli oyla alınacak kararla düşer.
f. PM’nin çalışma yöntemleri ve kuralları “Çalışma Kuralları Yönetmenliği”nde gösterilir.
g. Üye tam sayısının salt çoğunluğuyla toplanır. GÖREV VE YETKİLERİ
PM, Büyük Kongreden sonra partinin en yetkili organıdır. Bu yetkisiyle;
a. İki Büyük Kongre arasında partiyi yönetir.
b. Başkanlık Kurulu (BK)’nu seçer.
c. Kongre’nin verdiği yetkiye bağlı olarak, Genel Başkan dışında başbakan tayin edebilir.
d. Yasa ve tüzükle Büyük Kongreye verilmiş yetkiler dışındaki tüm kararları alabilir
e. Parti programı ve büyük kongre kararları çerçevesinde partinin politikalarını saptar. Seçim Bildirgesini hazırlar. Bu politikaların uygulanması ve benimsenmesi için gerekli çalışmaları yapar.
f. Hükümet kurmaya, hükümete katılmaya, hükümetten çekilmeye ya da ayrılmaya karar verir. Bu kararlarda TBMM grubu başkan vekilleri ile grup yönetim kurulu üyeleri de oylamaya katılırlar.
g. Partinin hükümetle, başka parti ve kuruluşlarla olan ilişkilerini düzenleme kararları alır.
h. Partinin kurduğu ya da katıldığı hükümetin programı üzerindeki görüşünü bildirir.
i. Parti örgütü ve İşleyişi ile ilgili kararlar alır.
j. Parti işlerini düzenleyen, çalışma kurallarını belirleyen yönetmenlikler yapar.
k. Seçimlere katılıp katılmamaya karar verir. Bütün seçimlerde, tüzük hükümlerine ve Siyasal Partiler Ya-sası (SPY)’nın 37. maddesindeki hükme göre aday saptama yöntemini belirler.
l. Yıllık bütçeyi görüşür karara bağlar ve kesin hesabı onaylar.
m. Büyük Kongre’yi toplantıya çağırır. Gündemi hazırlar, Büyük Kongreye sunulacak parti çalışmalarını içeren faaliyet raporunu, kesin hesap ve bilançoyu hazırlar. Parti Program ve Tüzüğünde yapılacak değişiklik tasarılarına son şeklini vererek, kongreye sunar.
n. Partide ihtiyaç duyulan konularda Başkanlık Kuruluyla birlikte partili ve partisiz kişilerin katıldığı Danışma Kurullarını oluşturur.
o. SPY’nın 38. maddesine göre Milletvekili Genel ve Ara Seçimleri’nde partice gösterilecek kontenjan adaylarını seçer ve gösterir. Gerekli görülen hallerde yerel yönetim seçimlerinde aday belirler.
p. İl ve İlçe Kongrelerinin takvimini hazırlar ve yürütülüş yöntemlerini belirler.
q. Yasa ve tüzükte öngörülen diğer görevlerini yapar, yetkilerini kullanır.
r. Hükümette görev alacak bakanları seçer.
s. Partiyi amaç ortaklığı olan uluslararası kuruluşlara üye olmasına karar verir.
t. Yılık tahmini bütçeyi hazırlar. KARAR ALMA TARZI
PM, karar alırken, partinin, çoğulcu, farklı kesimler ve dünya görüşlerinden üyelerin yer aldığı bir parti olduğunu her zaman gözeterek uzlaşmayı esas alarak; toplantıya katılan üyelerin salt çoğunluğuyla kararlar alır. Temel konularda kararları almadan önce, parti organları ve mümkünse tüm parti üyeleri içinde konuları tartış-maya açar, yazılı görüşler alır. Yine temel konularda referandumu karar altına alabilir.
Madde 9: GENEL BAŞKAN
SEÇİMİ
Genel Başkan, Büyük Kongre’nin delege tam sayısının salt çoğunluğu tarafından ve gizli oyla seçilir. İlk iki oylamada sonuç alınmazsa, üçüncü tur oylamada en çok oy alan aday seçilmiş olur.
Genel Başkan seçiminde SPY’nın ilgili maddesindeki kurallara uyulur.
Genel Başkanlık ik dönemle sınırlıdır. Genel Başkan olan üye, eğer iki dönem Genel Başkanlık yapmışsa Üçüncü Kongrede aday olamaz.
Genel Başkanlığın boşalması durumunda, PM’nin salt çoğunluk oylarıyla tespit ettiği bir üye Büyük Kongre’ye kadar Genel Başkanlığa vekalet eder. PM, yeni bir Genel Başkanı seçmek üzere Büyük Kongreyi en geç 45 gün içinde toplantıya çağırır. GÖREV VE YETKİLERİ
a. Genel Başkan, Disiplin Kurulları dışında tüm parti organlarının başkanıdır. PM ve Başkanlık Kurulu (BK)’nda oy kullanma hakkına sahiptir.
b. Partiyi, dışarıya karşı temsil eder. Tüzük, Program, Büyük Kongre ve PM kararları ışığında Başkanlık Kurulu ile birlikte partiyi yönetir ve koordine eder.
c. Genel Başkan, partiyi, adli, idari ve benzeri merciler, kuruluşlar nezrinde Başkanlık Kurulu vasıtasıyla temsil etmek, parti adına dava açmak, taraf olmak yetkisine sahiptir.
d. Yetkili kurullarca verilen kararların uygulanmasını; parti faaliyetlerinin koordinasyonunu Başkanlık Kurulu ile sağlar.
e. Büyük Kongreyi toplama yetkisine sahiptir. Gündem belirleyerek, PM, BK ve Meclis gurubunu toplantıya çağırır.
f. Gerekli gördüğü konularda danışmanlar atar ve araştırma yaptırır.
g. Parti genel Merkezi’nin çalışmalarını Genel Başkan Yardımcılarıyla birlikte düzenler.
h. Genel Merkez alanında bulunmadığı hallerde bir genel başkan yardımcısını vekil tayin eder.
Madde 10: BAŞKANLIK KURULU (BK)
OLUŞUMU:
a. BK, PM Üyeleri arasından seçilir. BK, 14 kişiden oluşur.
b. BK’de boşalma halinde, PM’ce, üyeleri arasında boşalan üyenin yerine seçim yapılır.
c. BK üyeleri diğer kurullarda sürekli görev alamazlar d. BK üyeleri, PM üyelerinden en az 7 üyenin teklifi üzerine, PM tarafından salt çoğunluğun gizli oyu ile görevden alınır.
e. BK’nın 3 olağan toplantısına art arda özürsüz katılmayan üye, kurulun tam sayısının salt çoğunluğunun oyuyla görevden alınabilir. TOPLANMASI
a. BK’ye, Genel Başkan başkanlık eder. Bulunmadığı durumlarda; toplantıyı görevlendirdiği Genel Baş-kan Yardımcısı yönetir.
b. BK, olağan olarak ayda bir toplanır. BK’nın gündemini, Genel Başkan Genel Başkan yardımcılarının önerileri doğrultusunda hazırlar ve ilgili Başkan Yardımcısı kanalıyla BK üyelerine bildirir. Genel Baş-kan, Başkanlık Kurulu ve BK’nın 5 üyesinin istemesi halinde BK olağanüstü toplanır.
c. BK, bilgi almak ya da bir konuda görüşmek üzere, toplantılarına partili bakanları çağırabilir. Görüşme-lere katılan bakanlar, kurul üyesi değillerse oy kullanamazlar. KARAR ALMA TARZI
a. BK, partinin çoğulcu yapısını gözeterek, uzlaşmacı bir mantıkla üye tam sayısının salt çoğunluğuyla toplanır; toplantıya katılan üyelerin salt çoğunluğuyla karar alır. Karar almadan önce, zamanın elverdiği ölçüde parti örgütlerinin karar konularında görüşlerini yazılı bir biçimde almaya çalışır.
b. PM tarafından seçilmesinden sonra, en geç bir hafta içinde toplanır ve kendi içinde görev bölüşümü ya-par. GÖREV VE YETKİLERİ
BK, en üst yürütme organı olma karakteriyle;
a. Büyük Kongre ve PM’nin kararlarını hayata geçirir. Parti düşüncesi ve programının kitleselleşmesi; par-ti örgütünün yayılması için gerekli girişimlerde bulunur.
b. Partinin hükümetle, başka parti ve kuruluşlarla olan ilişkilerini, PM’nin ilke kararları doğrultusunda düzenler.
c. Araştırma yaptırır, yayın organize eder, parti içi eğitim çalışmalarını düzenler.
d. Olağan ve Olağanüstü Kongrelerle ilgili hazırlıkları yapar.
e. Yıllık Bütçeyi hazırlar, PM’nin onayına sunar; akabinde uygular. Büyük Kongreye ve ilgili yerlere sunmak üzere kesin hesabı çıkarır.
f. Genel Saymanı seçer.
g. Partinin uluslar arası ilişkilerini düzenler, çalışmalarını yürütür.
h. Tüzük hükümlerinin öngördüğü biçimde parti örgütünü yönetir, örgütü denetler, partinin büyümesi için gerekli önlemleri alır.
i. İlçe ve İl Kongre çalışmalarının, delege seçimlerinin, yasa, tüzük ve yönetmenliklerle yetkili kurulların kararlarına uygun yapılması için çalışır. Denetimlerini düzenli sürdürür ve gerekli kararı gecikmeden alır.
j. PM’ye sunulacak raporları hazırlar.
k. Genel Başkan Yardımcıları: Görev alanlarına bağlı olarak Genel Başkan, Yardımcılarını seçer. Tüm genel başkan yardımcıları, görev alanları ve çalışma tarzlarıyla ilgili yönetmenliklerini tüzüğe uygun bir şekilde hazırlayıp BK’nın onayına sunar.
ı. Partinin örgütü bulunmayan il ve ilçelerde kurucu veya geçici yönetim kurulu atamaya yetkilidir.
m. Genel merkezde görevlendirilecek kadrolu elemanların sayısını ve görevlerini saptar.
Madde 11: GENEL SAYMAN
a. Genel Sayman, BK tarafından kendi üyelerinin arasından gizli oyla ve üye tam sayısının salt çoğunluğuyla seçilir.
b. Genel Sayman, çalışma kurallarını belirleyen yönetmenliği hazırlar, BK’nın onayından sonra uygulama alanına geçer.
c. Genel Sayman, parti gelirlerinin toplanması ve harcamalarının yapılmasını; gelir-gider defterinin, bütçe ve kesin hesapların tüzük ve yasalara uygun biçimde tutulmasını sağlamak; parti gelirlerinin yasal ve meşru bir biçimde artırılması projelerini hazırlamak ve BK’ye sunmak ve yetkili kurulların bu konulara ilişkin kararlarını uygulamakla görevlidir.
Madde 12: İL KONGRESİ VE YÖNETİM KURULU ( YK)
İL KONGRESİ
İl Kongresi, il düzeyinde partinin en yüksek karar organıdır. En az iki en çok üç yılda bir olağan olarak PM tarafından çizilen genel çerçeve içinde, İl yönetim Kurulunun belirlediği tarih, yer ve gündemde toplanır.
İl Yönetim Kurulu(YK)’nu seçer.
İl yönetim Kurulu’nun gerekli görmesi veya İl Kongresi üyelerinin en az 1/5’nin yazılı istemi üzerine; ya da İl Yönetim Kurulu görevinin tümüyle boşalması halinde, olağanüstü toplanabilir.
İl Kongresi, seçilmiş ve doğal delegelerden oluşur.
İlçe Kongreleri’nin yapılmaması hallerinde İl Kongresi, il çapındaki üye sayısının 600’ü aşması halinde PM’ce yayınlanacak yönetmenliğe uygun olarak köy ve mahallelerde seçilecek delegelerle, üye sayısının 600’ü aşmaması halinde il çapındaki tüm üyelerin katılımı ile toplanır.
Seçilmiş delegeler: İlçe kongrelerince seçilir. İlçe kongrelerince seçilen delege sayısı 600’ü aşamaz.
Doğal delegeler: O ilin milletvekilleriyle, Yönetim ve Disiplin Kurullarının Başkan ve üyeleri, Belediye Başkanları, İl Kongresinin doğal delegeleridirler.
a. Geçici/Kurucu İl Yönetim Kurulu başkan ve üyeleri, Kongreye katılabilirler, ancak Kongre üyesi değillerse, oy kullanamazlar.
b. Son seçimlere girilmemiş illerin ilçeleriyle ilgili oranlar, ilçelerin seçmen sayısına göre, BK’ca saptanır.
c. İl Kongresinde, İl Başkanı, İl Yönetim Kurulu asil ve yedek üyeleri, İl Disiplin Kurulu asil ve yedek üyeleri ve o ilin milletvekili sayısının iki kati sayıda Büyük Kongre Delegeleri seçilir. İL YÖNETİM KURULU (İL YK)
a. İl Yönetim Kurulu, her ilde İl başkanı ile 7 ya da 15 asil üyeden; 3 veya 6 yedek üyeden oluşur. Boşalan asil üyelikler, oy sırasına göre yedekleri ile doldurulur.
b. Olağan olarak 30 günde bir toplanır. Toplantı gündemini, başkan ve sekreter birlikte hazırlar. Hazır bulunan üyelerin en az ¼’nin istemiyle gündeme yeni madde tartışmasız eklenir.
c. İl Yönetim kurulu, üye sayısının salt çoğunluğuyla yapacağı ilk toplantısında, üyeleri arasından, sekreteri ve saymanı seçip görev bölümü yapar.
iL YK Başkanı: İl Yönetim Kurulu çalışmalarını düzenlemek ve koordine etmekle görevlidir.
İl YK sekreteri: Parti’nin il düzleminde her türlü yazışma işlerinin, sekreterlik, ve büro hizmetlerinin yürütülmesinden sorumludur. İl Başkanı’nın bulunmadığı durumlarda, İl sekreteri Yönetim Kurulu’nun toplantılarını yönetir.
İl YK Saymanı: İl Parti örgütünün hesaplarının yürütülmesinden sorumludur. Gelir gider işlerinin süresi içinde ve düzenli yapılmasını sağlar, ilçelerden gönderilen üye ödenti paydalarını toplar. Merkez ödentisini gönderir ve bu işlemler için gerekli girişimleri yapar.
d. İl Yönetim Kurulu Olağanüstü toplantısı, İl Başkanı veya Yönetim Kurulu 1/5 üyenin talebiyle yapılır.
e. İl Yönetim Kurulu kararları üye sayısının salt çoğunluğuyla alınır. Kararlar alınırken, partinin çoğulcu, farklı dünya görüşlerinde üyenin varlığı göz önüne alınır.
f. İl Yönetim Kurulu, ildeki parti çalışmalarını tüzük, program Büyük Kongre, PM, kararları ışığında değerlendirir, tam inisiyatifle karar alıp yürütür. Bu bağlamda, gerekli gördüğü yerel politikaları oluşturup uygulamaya koyar.
g. İl Kongresinin gündemini, çalışma raporunu ve bütçesini hazırlar.
h. Özgül alanlara ilişkin parti çalışmalarının yürütülmesi ve politikaların oluşturulmasının araçları olarak Çalışma Grupları kurar.
i. Partinin günlük etkinliklerini gerçekleştirmek amacıyla Uzmanlık Komisyonları kurar.
j. Gereksinim duyulan konularda parti üyesi olan veya olmayan kişilerin katıldığı Danışma Kurulları oluşturur.
Madde 13: İLÇE KONGRESİ VE YÖNETİM KURULU (YK)
İLÇE KONGRESİ
İlçe Kongresi, ilçe ve o ilçeye bağlı mahalle ve köylerde kayıtlı üyelerin seçtikleri en çok 400 üyeden olu-şu.
İlçe Yönetim Kurulu üyeleri, İlçe Kongresinin doğal üyeleridir. Geçici/Kurucu Yönetim Kurulu başkan ve üyeleri de Kongreye katılabilirler; ancak Kongre delegesi seçilmişlerse oy kullanamazlar.
İlçe Belediye Başkanı ile ilçeye bağlı diğer belediyelerin; merkez ilçedeki merkez ilçe çevresindeki diğer Belediye Başkanları ve Büyük Şehir Belediye Başkanı dışındaki İl Belediye Başkanları, Merkez İlçe Kongresi-nin doğal delegesidirler.
İlçe Kongresi’nin delegelerinin mahallelere göre dağılımı, partinin son genel seçimlerde, o ilçede aldığı oy sayısı esas alınarak saptanır. Parti, seçime katılmamış ise, bu oranlama, üye sayısına göre yapılır. Bir ilçede kayıtlı üye sayısı 400 veya daha az ise, İlçe Kongresi üyelerinin tümünün katılımı ile yapılır.
Delege seçimleri yönetmenliği uyarınca, delege seçimlerinde, Cumhuriyet Baş Savcılığına bildirilmiş üye listeleri esas alını.
İlçe Kongresi olağan olarak iki yılda bir yapılır. PM kararı ile bu süre 1 yılı geçmemek üzere uzatılabilir. İlçe Yönetim Kurulu’nun saptayacağı yer, gün ve gündemle yapılır.
Olağanüstü Kongre: İlçe Yönetim Kurulu’nun kararı ve ilçe üyelerinin, “delegelerinin” 1/5’nin yazılı is-temiyle olur.
İlçe YK’nun Çalışma Raporu, toplantı yeri ve gündemi delegeler İlçe Kongresi’nden 15 gün önce gönderi-lir. KONGRE GÖREV VE YETKİLERİ
a. İlçe Yönetim Kurulu’nun asil ve yedek üyelerini gizli oyla seçmek.
b. İlçe Yönetim Kurulu’nun Çalışma Raporunu görüşerek karara bağlamak.
c. İlçe örgütünün gelir-gider hesabını kabul ve İlçe Yönetim Kurulu’nu aklamak veya esin hesabını reddetmek.
d. Program ve tüzük doğrulusunda, ülke ve dünya olaylarını incelemek, değerlendirmek ve karara bağlamak.
e. Program ve tüzük doğrultusunda, parti sorunlarını incelemek, değerlendirmek ve karara bağlamak.
f. İlçe düzeyinde yerel politikalar oluşturmak ve yürürlüğe sokmak.
g. Mahalle ve köy temsilciliklerinin genel üye toplantılarından gelen karar tasarılarını görüşüp karara bağlamak.
h. İl Kongresi üyelerini seçmek. İLÇE YÖNETİM KURULU (İLÇE YK)
İlçe Yönetim Kurulu, ilçelerde ve il merkezlerindeki Merkez İlçede, İlçe Başkanı ile birlikte 5 ya da 9 asil üyeden, 1 veya 4 yedek üyeden oluşur. Boşalan asil üyelikler, oy sırasına göre yedeklerden doldurulur.
İlçe YK, parti çalışmalarını, tüzük, program; Büyük Kongre, PM, BK ve İl Yönetim Kurulu kararları ışığında değerlendirir, tam yetki ve inisiyatifle, çoğulcu yapıyı gözeterek karar alır ve yürütür.
İlçe YK en geç bir hafta sonra yapacağı ilk toplantısında, kendi içinde ihtiyaç duyduğu görev bölümünü yapar. Her İlçe Yönetim Kurulu görev bölümü sırasında İlçe Sekreteri ve İlçe Saymanı’nı seçer.
İlçe YK Başkanı: Parti’nin ilçedeki tüm çalışmalarını İlçe YK vasıtasıyla düzenler ve koordine eder.
İlçe YK sekreteri, Partinin her türlü yazışma işlerinin, sekreterlik ve büro hizmetlerinin yürütülmesinden sorumludur. İlçe Başkanının bulunmadığı durumlarda, İlçe Yönetim Kurulu toplantılarını yönetir.
İlçe YK Saymanı, İlçe parti örgütünün hesap ilerinin yürütülmesinden sorumludur. Gelir ve gider işlerinin süresi içinde ve düzenli yapılmasını sağlar, üye ödentilerini toplar, il ödentisini gönderir ve bu işlemler için gerekli girişimleri yapar.
İlçe YK olağan olarak en az 15 günde bir toplanır. İlçe Başkanı’nın veya üyelerinin en az ½’nin istemiyle olağanüstü toplantı yapabilir. Toplantı gündemini, İlçe Başkanı hazırlar.Hazır bulunan üyelerin, en az ¼’ istemiyle gündeme yeni maddeler tartışmasız eklenir.
İlçe YK, görev alanı içinde tüm parti çalışmalarını yürütmekle yükümlüdür.
Madde 14: BELDE ÖRGÜTÜ
Belde Örgütü, il ve ilçe merkezleri dışında, belediye olan yerlerde, birisi başkan olmak üzere 3 ya da 5 kişiden oluşur.
Belde Yönetiminin ilk kuruluşu, İlçe Yönetim Kurulu’nun görüşü alınarak, 3 parti üyesi tarafından oluşturulur.
Belde Yönetim Kurulu, İlçe Başkanının ya da İlçe Yönetim Kurulu2nun görevlendireceği İlçe Yönetim Kurulu’ndan bir üyenin başkanlığında yapılacak toplantıda o beldede oturan partili üyelerce seçilir.
Madde 15: DANIŞMA MECLİSLERİ
PARTİ MERKEZ DANIŞMA MECLİSİ
Genel Başkan, PM üyeleri, Merkez Disiplin Kurulu üyeleri, partili milletvekilleri ve bakanlar, il başkanları ve il temsilcileri, ilçe başkanları, partili il belediye başkanlarından oluşur.
Parti Merkez Danışma Meclisi, parti politikaları ile ilgili her konuda PM ve BK’na öneri niteliğinde kararlar alabilir.
Parti Danışma Meclisi, yılda en az bir kez toplanır. Çalışma esasları PM tarafından çıkarılacak bir yönet-menlikle belirlenir.
Genel Başkan ve Merkez Yürütme Kurulu’nun gerekli gördüğü hallerde Başkanlık Kurulu, Parti Merkez Danışma Meclisi’ni toplantıya çağırır.
Gündem 15 gün önceden katılımcılara iletilir. Ama, Parti Merkez Danışma Meclisi, esas olarak bu günde-mi temel alarak kendi gündemini oluşturur.
Parti Merkez Danışma Meclisi toplantısı, Genel Başkan ya da Parti Başkanlık Kurulu’nun tespit edeceği bir Genel Başkan Yardımcısı tarafından bir açılış konuşmasıyla açılır. Yönetimi, katılımcıların iradesi ve demokratik seçimle belirlenen 3 kişilik bir Divan tarafından yönetilir. İL DANIŞMA MECLİSİ
İl YK Kurulu ve Disiplin Kurulu Üyeleri; İlçe YK ve Disiplin Üyeleri; Belde örgütü yöneticileri, İl Kong-resi delegeleri, il milletvekilleri, İl Parti Meclisi üyeleri, İl Büyük Kongre delegeleri, partili il belediye başkanla-rı, Büyük Belediye Meclis Üyeleri ve il genel meclis üyeleri, İl çevresindeki sivil toplum (sendikalar, kooperatifler vb.) ve mesleki kurumlarda yönetici ve bu örgütlerde parti çalışma birimlerinin temsilcisi ve başkanı olan partililerden oluşur.
Yılda en az bir kez toplanır. İl yönetim Kurulu’na tavsiye niteliğinde karar alır ve ilin çeşitli sorunları üzerine görüş ve öneriler oluşturur. İLÇE DANIŞMA MECLİSİ
İl YK üyeleri, İlçe YK üyeleri, belde örgütü yöneticileri, partili belediye başkanı, belediye meclisi ve il genel meclisi üyeleri; ilçenin il ve Büyük Kongre kongresi delegeleri, ilçe çevresindeki sivil toplum ve meslek örgütlerde yönetici ve temsilci olan partililer; partili muhtarlar ve parti örgütleri tarafından tespit edilip çağrılacak partisiz yurttaşların katılımı ile oluşur.
Yılda en az iki kez toplanır. İlçe sorunları üzerine görüş ve öneriler oluşturur.
İl ve İlçe Danışma Meclisleri, ilgili Yönetim Kurulu’nun ya da üst yönetim biriminin isteği halinde olağanüstü toplantılarda yapar. İl çevresindeki ilçeler, Danışma Meclislerini birleştirerek toplayabilirler.
İl ve İlçe Danışma Meclisleri, İl ve İlçe Başkanları, Onların olmaması halinde Başkan Yardımcıları ve sekreterler tarafından bir konuşma ile açılır. Katılımcıların iradesi ve demokratik seçimle tespit edilecek Divan tarafından yönetilir.
Madde 16: İL, İLÇE VE BELDE ÜYELERİ VE PARTİSİZ VATANDAŞLAR KONFERANSLARI
İl, İlçe ve Belde örgütü, tartışacağı ve karar alacağı konularda gerekli gördüğü uzman, bilim adamı, gazeteci, yazar vb. kişilerinde görüşüne baş vurmak üzere çağrılı olduğu, tüm parti üyeleri ve isteyen partisiz yurttaşların da tartışmacı ve izleyici olarak katılacağı “İl, İlçe, Belde Üyeleri ve Partisiz Vatandaşlar Konferansları” toplayabilir. Bu konferansların görüş alış verişi, tartışma ve kararları parti örgütleri için tavsiye niteliğindedir.
Madde 17: PARTİ TEMSİLCİLİĞİ VE LOKALLERİ
Henüz il, ilçe ve beldelerde örgüt kurulmamışsa; il veya ilçe merkezlerinde ve beldelerde başvuran yurttaşlara ilk elden parti hakkında bilgi vermek, tüzük, program v parti yayınları ile, rozet, flama vb. parti sembollerini satmak, dağıtmak, üyelik için baş vuran vatandaşların giriş belgelerini kabul etmek ve böylece o yerde parti örgütünün kurulmasına olanak sağlamak amacı ile, Parti Başkanlık Kurulunun sorumluluğunda olmak üzere görevlendireceği bir parti üyesiyle / üyeleriyle, “Parti Temsilciliği” açılabilir.
İl ya da ilçe veya belde de parti örgütü kurulduğu zaman, temsilciliğin görevi son bulur.
Partinin Genel Merkez, il, ilçe örgütleri ve temsilcileri ihtiyaç duymaları halinde, bulundukları bölgelerde Dernekler Yasası 90. maddesi çerçevesinde lokal açabilirler.
Madde 18: YURT DIŞI ÖRGÜTLENMESİ
Parti, yurt dışında parti temsilcilikleri oluşturabilir. Temsilcilikler seçimle demokratik bir tarzda oluşturulur.
Yurtdışı örgütlenmesi, Parti Başkanlık Kurulu’na bağlı olarak çalışmalarını yürütür.
Yurt dışı örgütleri, partiyi bulundukları ülkede temsil eder; o ülkelerde partiye üye kazandırır; seçimlerde oy kullanmaları için koşulları olgunlaştırır; çeşitli parti, kişi ve kuruluşlara parti adına ilişkileri sürdürür.
Örgütlenmenin yapısı, kuralları ve oluşumu; örgütlenme yapılacak ülkelerin özgül koşulları göz önüne alınarak BK tarafından hazırlanan “Yurtdışı Örgütlenmesi Yönetmenliği” tarafından belirlenir.
Madde 19: GENÇLİK KOLU ÖRGÜTÜ
a. Parti, gençlik sorunları konusunda çalışma yapmak, gençlerin sorunlarına çözüm bulmak ve onları partiye kazandırmak için Gençlik Kolu Örgütü kurar; gençliğin toplumsal kitlesel demokratik hareketine ve örgütlenmesine destek verir.
b. Gençlik Kolu, Merkez, İl ve İlçe Gençlik Kollarından oluşur. Gençlik Kollarının kurulmasına Merkezde PM; İllerde İl Yönetim Kurulu, İlçelerde İlçe Yönetim Kurulu karar verir.
c. 18 ve 30 yaşları arasındaki parti üyeleri aynı zamanda gençlik kolu örgütü üyesidirler. Merkez Gençlik Kolu Yürütme Kurulu 15 üyeden; İl Gençlik Yürütme Kurulu 7 üyeden; İlçe Gençlik Kolu Yürütme Kurulu 5 üyeden oluşur. Her Yürütme Kurulu, kendi içinde sözcü, sekreter ve sayman seçer.
d. Merkez Gençlik Kolu PM’ye, İl Gençlik Kolu Merkez Gençlik Kolu Yürütme Kuruluna, İlçe Gençlik Kolu İl Gençlik Kolu Yürütme Kurulu’na bağlı olarak çalışır.
e. İl ve İlçe Gençlik Kolları yılda bir kere kongrelerini gerçekleştirirler. İlçe Gençlik Kolu Kongresi’ne ilçe örgütüne üye 18 ile 25 yaşını doldurmuş bütün üyeler katılabilir. İlçe Gençlik Kolu Yürütme Kurulu üyeleri İlçe Kongresi’nin doğal delegeleridir. İlçe Gençlik Kolu Kongresi, Yürütme Kurulunu ve İl Gençlik Kolu Delegelerini seçer.
f. İl Gençlik Kolu Kongresi’ne, ilçelerden seçilmiş delegeler katılır. İl Gençlik Kolu Yürütme Kurulu üyeleri, İl Gençlik Kolu Kongresi’nin doğal delegeleridir. İl Gençlik Kolu Kongresi, İl Gençlik Kolu Yürütme Kurulu’nun ve Merkez Gençlik Kolu delegelerini seçer. İl Gençlik Kongresi’nde her beş delege bir Merkez Gençlik Kolu Kongre delegesini seçebilir.
g. Merkez Gençlik Kongresi, İl Gençlik Kolu Kongrelerinden seçilmiş delegelerle toplanır. Merkez Gençlik Kurulu Yürütme Kurulu üyeleri, Kongrenin doğal delegeleridir. Merkez Gençlik Kolu Kongresi, Yürütme Kurulu’nu seçer.
h. Gençlik Kolları Genel Merkez, il ve ilçe binalarında çalışır. Gerek görülürse, PM’nin izni ile ayrı gençlik kolu binaları da açabilir.
i. Gençlik Kolu örgütlerinin ilk kongrelerinin yapılmasına kadar, ilçe gençlik kolu Parti İlçe Yönetimi, il gençlik kolu parti İl Yönetimi ve Merkez Gençlik Kolu PM tarafından oluşturulur.
Madde 20: KADIN KOLU ÖRGÜTÜ
a. Parti, kadın sorunları ile ilgili çalışmaları yürütmek, genel kadın hareketine destek vermek için Kadın Kolu Örgütü kurar.
b. Merkez Kadın Kolu kurulmasına PM karar verir. PM, Merkez Kadın Kolu faaliyetini sürdürmek için, kendi içinde yeterli sayıda üyesini görevlendirir.
c. İl ve ilçelerde Kadın Kolu kurulmasına, il ve ilçe yönetim kurulları karar verir.
d. İl yönetim Kurulları, kadın kolu çalışmalarını yürütmek için il örgütü üyeleri arasından 7 üyeyi seçer. İl Kadın Kolu, İl Yönetim Kurulu’na bağlı olarak çalışır.
e. İlçe Yönetim Kurulları, kadın kolu çalışmalarını yürütmek için 5 üye seçer. İlçe Kadın Kolu İlçe Yöne-tim Kuruluna bağlı olarak çalışır.
Madde 21: GÖREVDEN ALMA
Yasa ve tüzük gereklerini yerine getirmeyen, üst kurulların ve disiplin kurullarının sürekli yazılarını ya da parti zararına yol açacak biçimde yargı mercilerinin ya da idare mercilerinin süreli yazılarını zamanında yanıtlamayan il, ilçe ve Belde Başkanları ile Yönetim Kurulu Üst Yönetim Kurulunca yazı ile uyarılır. En çok 30 günlük süre içinde uyarı gereklerini yerine getirmeyen başkan ve yönetim kurullarının yenilenmesi amacıyla, ilçe ve il kongreleri bir üst kurul tarafından 30 gün içinde toplantıya çağrılır. Kongreyi toplamayan başkan ve yönetim kurulları bir üst kurulca görevden alınır.
Üst kurul, görevden alınan başkanların ya da yönetim kurullarının yeniden seçimi için, 30 gün içinde kongreyi gerçekleştirmek için, tüzüğe uygun hazırlıklar yapar.
Madde 22: SEÇİMLERE İTİRAZ
İlçe veya Beldeye bağlı mahalle veya köylerdeki delege seçimlerinden sonraki 2 gün içinde, İl Yönetim Kurulu’na itiraz edebilir. İl Yönetim Kurulu’nun kararı kesindir.
İl ve İlçe Kongreleri’nden 7 gün önce parti binasında askıya alınan listeye, delege seçildiği halde adı yazılmamakla, seçilmediği halde yazılmak ya da yanlış yazılmak gibi nedenlerle, 3 günlük duyuru süresi içinde ilgili Seçim Kurul Başkanlığı’ itiraz edebilir.
İlçe ve İl Kongreleri’ndeki ve Büyük Kongrelerdeki seçim işlemlerine veya sonuçlarına ilişkin itirazlar, tutanakların düzenlenmesinden başlayarak 2 gün içinde ilgili Seçim Kurulu Başkanlığı’na bildirilir.
Belde seçimi kararlarına karşı üyeler üç gün içinde İlçe Yönetim Kurulu Başkanlığına, İlçe Yönetim Kurulu’nun konuya ilişkin kararına karşı 3 gün içinde Parti Meclisi’ne itiraz edebilirler.
Madde 23 : YARGI YOLUYLA KONGRE
Büyük Kongre veya İl ve İlçe Kongreleri’nde yapılan seçimlerin, ilgili Seçim Kurulu Başkanlığı’nca iptal edilmesi durumunda Seçim Kurulu Başkanı’nın saptadığı ve bildirdiği gün, saat ve yerde seçimlerin yenilenme-si için Kongre toplanır. Bu Kongre’de yalnız seçim yapılır, görevini yapmayarak veya savsaklayarak seçimlerin iptaline neden olan sorumlular hakkında disiplin işlemi uygulanabilir.
PARTİ GRUPLARI
Madde 24: TBMM PARTİ GRUBU – GRUP YÖNETİM KURULU – GRUP BAŞKANI
TBMM Parti Grubu, yasada belirtilen yeter sayıda milletvekili olması halinde kurulur ve kuruluşu Genel Başkan tarafından TBMM Başkanlığı’na bildirilir.
Parti Grubu, Büyük Kongre, Parti Meclisi Kararları ve program doğrultusunda yasama çalışmasını Grup İç Yönetmenliği çerçevesinde sürdürür. Tek tek grup üyesi milletvekilleri de, aynı doğrultuda yasama çalışmalarını yürütürler; geçerli özürleri olmadıkça Meclis Genel Kurulu’na, komisyon ve grup toplantılarına katılırlar. Bu toplantılara özürsüz üst üste üç kez gelmeyen üyeye Yönetim Kurulu’nca uyarı yapılır. Bu yönetmenlik, grubun kuruluşundan 15 gün sonra grup üyesi milletvekilleri tarafından hazırlanır ve grup üyelerinin salt çoğunluğunun oyuyla yürürlüğe girer. Bu yönetmenlik, Meclis Başkanlığına ve parti Genel Başkanlık Kurulu’na bildirilir.
Grup genel kurulunda, seçimlere ait oylamalar ve milletvekillerini bağlayıcı nitelikteki konulara ilişkin kararların oylamaları gizli yapılır.
Bakanlar Kurulu’na ya da bakana güven ya da güvensizlik oyu verilmesi için karar alma yetkisi, Grup Genel Kurulunundur. Bu yetki başka bir organa yada merciye devredilemez. GRUP YÖNETİM KURULU VE BAŞKANI
TBMM Parti Grubu, her toplantı yılı başında, o yıl için 2 başkan vekili ve 5 kişiden oluşan Yönetim Kurulunu seçer.
Parti Genel Başkanı, TBMM üyesi ise Parti Grubunun ve Grup Yönetim Kurulu’nun başkanıdır; Parti Genel Başkanı TBMM üyesi değil ise, grup üyeleri arasında İç Yönetmenlikte gösterilen yöntemle Grup Başkanı seçilir.
Grup Başkan vekilleri, parti grubunun yasama çalışmalarının yürütülmesinde Genel Başkan’ın yardımcısı ve görevlendirdiği konularda vekilidir.
Grubun doğal sözcüsü Genel Başkan’dır. Genel Başkan bulunmadığı ve uygun bulduğu hallerde sözcülüğü, grup başkan vekilleri yapar.
Yasama girişimlerinin düzenli bir biçimde yürütülmesi ve Meclis çalışmalarında uyum sağlanması Grup Yönetim Kurulu’nun görevidir. GRUP KURULMAYAN DURUMLAR
Partili milletvekillerinin sayısı grup kurmaya yetmiyorsa; bu milletvekilleri partinin genel tutumunu ilgilendiren ya da Genel Başkanlık Kurulu’nca gerekli görülen konularda toplanarak ortak tutum belirlerler. Aralarındaki işbirliğinin ve görev bölümünün kurallarını Genel Başkanlık Kurulu’na danışarak saptarlar.
Madde 25: BELEDİYE VE İL GENEL MECLİSİ GRUPLARI
Belediye Meclislerindeki üyeler Belediye Meclis Grubunu ve İl Genel Meclislerindeki üyeler İl Genel Meclis Grubunu oluşturur.
Parti Belediye Başkanları, Belediye Meclislerindeki Parti Grubunun doğal başkanlarıdırlar. Belediye Meclisi Parti Grubu, kendi içinde Grup Başkanı’nı, Başkan Vekillerini ve sözcülerini seçerler.
İl Genel Meclisi Parti Grubu’nun başkanı ise İl Başkanıdır. Bu grup kendi içinden Başkan Vekili ve Sözcüsünü seçer. İl ve İlçe Başkanları; parti gruplarının “Bütçe”, “Yıllık Program” ve “Faaliyet Raporu” görüşmeleri öncesi olmak üzere bir yıl içinde en az üç kez toplantıya çağırır.
Gruplar ve üyeleri; partinin program ve ilkelerine; Büyük Kongre ile kendi Kongreleri ve gruplarının kararlarına uymak ile yükümlüdürler.
Belediye Başkanları’nın yürütme ile ilgili bağlayıcı grup kararı alınamaz.
Belediye ve İl Genel Meclisi parti gruplarının oluşturulması, çalışma yöntemleri
PARTİ ADAYLARININ BELİRLENMESİ
Madde 26: ÖNSEÇİM ÇEVRESİ
Milletvekili Genel Seçimleri için Yüksek Seçim Kurulu’nca seçim çevresi, ön seçim çevresi için esas alınır.
Madde 27: MİLLETVEKİLLİĞİ ADAYLIĞI
ADAYLIK YÖNETMENLİĞİ
TBMM milletvekilliği için parti adaylığına baş vurma, aday adaylarından alınacak özel ödentinin tutarı, parti adaylarının nasıl saptanması için seçilecek yöntem, PM tarafından belirlenir ve bu amaçla bir yönetmenlik hazırlar. ADAYLIĞA BAŞVURMA
Genel ve ara milletvekili seçimlerinde, adaylık başvurusu, İl Başkanlığına ya da doğrudan Parti Başkanlık Kurulu’na yazılı olarak yapılır. Adaylık için parti üyesi olmak gerekmez. İller, adaylık başvuru süresinin sonun-da, aday başvuru dosyalarını Parti Başkanlık Kurulu’na yollar. ADAYLARIN BELİRLENMESİ
Milletvekili seçimlerinde parti adayları, bütün üyeler açık ön seçim yöntemi ile belirlenir. Ya da zorunlu hallerde PM, üye tam sayısının 2/3 çoğunluğu ile SPY’da gösterilen diğer aday belirleme yöntemlerine baş vurma kararı alabilir. KONTENJAN ADAYLIĞI
SPY’nin 38. Maddesine göre gerekli seçim çevrelerinde gösterilecek partili kontenjan adayları, PM’ce seçim çevresindeki il ve ilçe yönetimlerinin görüşü alınarak; diğer adayların belirlenmesinden sonra en geç 10 gün içinde belirlenir; diğer adaylarla birlikte Yüksek Seçim Kurulu’na bildirilir. ADAYLARIN BİLDİRİLMESİ
Genel Başkan ya da Parti Başkanlık Kurulu, PM tarafından saptanan kontenjan ve diğer milletvekili adaylarının, seçim çevrelerine göre düzenlenmiş parti listesinin, Yüksek Seçim Kurulu’na süresinde verilmesini sağlar. ADAY LİSTELERİNDEKİ EKSİKLİKLERİN TAMAMLANMASI
Aday listeleri kesinleşmeden bu listelerde boşalma olur ve listedeki sıraya göre kaydırma sonunda noksanlıklar doldurulmazsa eksiklikler, Merkez Yürütme Kurulu tarafından tamamlanır. ADAYLARIN MERKEZ ORGANINCA BELİRLENMESİ
Bir seçim çevresinde, parti örgütünün bulunmaması, gösterilmesi gereken aday sayısından az sayıda başvuran olması, ön seçim delegelerinin belirlenmemiş olması ya da ön seçim sonuçlarının yetkili kurullarca geçersiz sayılması gibi durumlar, ön seçim çevresine ilişkin aday listesi ve adayların listedeki sıraları PM’ce belirlenir.
Ön seçimde eşit sayıda oy almış olanların öncelik sırası, PM’ce oylamayla ya da çekme yoluyla kararlaştırılır.
Madde 28: YEREL SEÇİMLERDE PARTİ ADAYLIĞI BAŞVURMA
Belediye Başkanlığı, Belediye Meclis üyeliği için adaylık baş başvurusu, İl Başkanlığına yazılı olarak yapılır. Adalık başvurusu için parti üyesi olmak gerekmez. İller, adaylık başvuru süresinin sonunda, aday başvuru dosyalarının bir suretinin; PM’ye yollarlar. ADAYLARIN BELİRLENMESİ
Yerel seçimlerde parti adayları, o seçim bölgesindeki tüm parti üyelerine açık önseçimle veya PM tarafın-dan uygun görülecek başka bir yöntemle belirlenir. PM hangi seçim bölgelerinde hangi yöntemle aday belirleneceğine karar verir. PM gerekli görürse bu tercihin yapılmasını İl Yönetim Kurullarına da bırakabilir.
Yerel seçimlerde parti adaylarının tespiti ile ilgili hususlar, PM tarafından hazırlanan yönetmenliklerle düzenlenir.
Madde 29: HÜKÜMET KURMA, KATILMA VE HÜKÜMETTEN AYRILMA
Hükümet kurulmasına, bir hükümete katılmaya ya da partinin hükümetten ayrılmasına PM karar verir. Par-tinin TBMM grubu varsa, bu yetki kullanımına Grup Başkan vekilleri ve Grup Yönetim Kurulu üyeleri de katılır. Partinin kurduğu hükümette bakanları, partili Başkan PM’nin görüşlerini alarak belirler. Başbakan Parti Genel Başkanı olmayabilir. Buna seçimler sonrasında PM, Kongre adına karar verebilir. Partinin katıldığı hükümete verilecek Bakanlar konusunda Başbakan muhatabı Genel Başkan’dır. HÜKÜMET PARTİ İLİŞKİSİ
Partili bakanlar, partinin programa, genel politik kararlarına ve hükümet programına uymakla yükümlüdürler. Partinin kurduğu ya da katıldığı hükümetle, parti organları arasındaki uyumu Genel Başkan sağlamakla görevlidir. Tüm parti organları ve üyeleri, hükümetin başarısı için çalışmakla; hükümetin karar ve icrasını anlatmakla; halkın istek, eğilim ve beklentilerini hükümete aktarmakla görevlidirler.
Partinin kurduğu ya da katıldığı hükümete; Genel Başkan Yardımcıları ve Grup Başkan vekilleri ile grup yöneticileri, bu görevleri üzerinde tutarak katılamazlar.
Madde 30: DİSİPLİN VE DENETİM
Üyelerin, parti tüzük ve ilkelerine aykırı düşen ve Parti’den aldığı görev ve sorumlulukla bağdaşmayan tutum, davranış ve eylemlerini soruşturma görevi, disiplin kurullarınındır. Disiplin Kurullarında görev alanlar, partinin diğer organlarında görev alamazlar. Disiplin Kurul üyeliğine aday olmak ve seçilmek için disiplin ceza-sı almamış olmak gerekir. Bir disiplin kurulunda görev alan bir kimse, başka bir disiplin kurulunda görev alamaz. Eşlerle ikinci dereceye kadar olan kan ve sıhri hısımlar aynı Disiplin Kurulu’nda görev alamazlar. Disiplin Kurullarında boşalma olduğunda, yedekler sırası ile çağrılır.
a. Merkez Disiplin Kurulu (MDK) ve yetkileri: Büyük Kongre tarafından gizli oyla seçilen, 7 asil ve 7 yedek üyeden oluşur. Parti Merkez Organlarında görevli olanlarla, TBMM üyelerinin yasama çalışmaları dışındaki turum ve eylemleri, il başkanı, il yönetim kurulu, il disiplin kurulu üyeleri ve partili il merkez belediye başkanları ile ilgili disiplin soruşturmaları, PM’nin isteği ile karara bağlar.
b. İl Disiplin Kurulu: İl Kongresince gizli oyla seçilen, 3 asil ve 3 yedek üyeden oluşur. MDK yetkileri dışındaki üyeler soruşturması, İl Yönetim Kurulu’nun isteğince karar bağlar.
c. TBMM Grup Disiplin Kurulu: Grup genel kurulunca gizli oyla seçilen, 5 asil ve 5 yedek üyeden oluşur. Partili TBMM üyelerinin, Grup İç Yönetmenliğine ve Grubun bağlayıcı kararlarına aykırı davranışları, Grup Yönetim Kurulu’nun isteği üzerine karara bağlar. Disiplin Kurulları’na Başvuru
Resen veya şikayet üzerine Disiplin Kurullarına başvurulabilir. Organların üyeleri, kendileri ile ilgili sevk oylamasında oy kullanamaz. İlgiliyi disipline sevk eden organ, sevk işlemini ilgili yasalara, parti tüzüğüne uygun düzenler. Başvuru ya da sevk işleminde bulunan kişi veya örgüt başvurusuna esas teşkil eden tüzük hükümlerini, ihlal edilen tüzük maddesini ve iddiasını destekleyen bilgi, belge, tanık ve her türlü kanıtı dilekçeyle, ilgili organa iletmek durumundadır. Çalışma Usulü
Disiplin Kurulları ilk toplantılarında, üyeleri arasından bir Başkan ile bir sekreter Üye’yi gizli oyla seçer. Özürsüz olarak bir yılda üç toplantıya katılmayan Disiplin Kurulu Üyelerinin üyelikleri düşer. Disiplin Kurulları üye tam sayısının en az üçte iki çoğunluğu ile toplanır ve hazır bulunanların çoğunluğu ile karar verir. Ancak, SYP’nin 100/d-1 maddesinde gösterilen durumlar dışında üyelikten kesin çıkarma cezası için üye tam sayısının çoğunluğunca karar verilmesi gerekir.
Disiplin Kurulu’na verilen üyenin yazılı ve sözlü savunma vermeye hakkı vardır. Savunma için süre, Savunmaya Çağrı Belgesi’nin ilgiliye bildiriminden başlayarak 15 gündür. Bu sürede savunma yapmayanlar, hak-kını kullanmaktan vazgeçmiş sayılır. Zorunlu durumlarda Disiplin Kurulları 15 günlük ek süre verebilir. Savunmaya çağrı, Disiplin Kurulu Başkanlığınca, yazılı olarak üyenin başvuru belgesindeki adresine ya da bildiri-len en son adrese yapılır. Savunmaya çağrı yazısında, uygulanması istenen disiplin cezası ile bu cezaya neden olan eylemler açıkça belirtilir. Sevk edilen üyeye savunması için yazılı çağrı yapılır. Bu çağrıya 15 gün içinde yanıt vermeyen üye savunma hakkından vazgeçmiş sayılır. Bu süre seçim dönemlerinde SPY 55. madde çerçevesinde 7 güne indirilebilir.
Disiplin Kurulları kendisine yapılan başvuru veya sevki en geç iki ay içinde sonuçlandırır. Ancak disiplin kurulları, ilgiliyi tedbiren görevden alırsa 1 ay içinde karar verir. Disiplin Kurulları, karar verinceye kadar toplantılarını kapalı yürütür. Disiplin Kurulları’nın görüştüğü bir olayla ilgili olarak parti organ v toplantılarında görüşme açılmaz. Söz alınamaza, yayın yapılamaz.
Ancak MDK vermiş olduğu kararlar, PM ve Büyük Kongre’de kaldırılabilir. Bunun için ilgilinin şahsen veya il yönetim kurulunun 1/5’nin; PM veya Büyük Kongre’nin 1/20′ sinin başvurusu gereklidir.
Parti Disiplin Kurullarına sevk edilen üye disiplin kurullarının kesin kararı olmadan masumdur. Ancak disiplin kurulları gerekli görürse tedbir niteliğinde olmak üzere Disiplin Kurullarına sevk edilen üyeyi parti için-deki görevlerinden alabilir.
Disiplin Kurullarınca hakkında geçici çıkarma cezası verilen üye, parti faaliyetine katılamaz ve parti organlarına teklifte bulunamaz. Ancak geçici çıkarma süresinde partinin program ve tüzüğüne ve parti organları-nın bağlayıcı kararlarına uyakla yükümlüdür.
Partiden kesin çıkarma için, Disiplin Kurullarının üye tam sayısını yarıdan bir fazlasının kararı gereklidir. Kasıtlı suç isnadı ve asılsız tanıklık disiplin suçu olarak değerlendirilir ve bu konuda disiplin kurulları resen işlem yapar.
Disiplin Kurulları kararları alınmadan bu konuda parti içinde ve dışında yazılı veya sözlü görüş açıklayanlar hakkında disiplin kurullarınca işlem yapılır. Kadına yönelik suçlar, disiplin kurullarında görüşülmesine öncelik verilir. KARAR DÜZELTME VE YENİDEN YARGILAMA TALEBİ
BK, MDK kararlarına karşı düzeltme ve yargılamanın yenilenmesi talebiyle MDK’ya başvurabilir. Karar düzeltme talebi her zaman yapılabilir. Her iki başvuruda da gerekçeler gösterilir.
Bu başvurular, tüzük ve SPY’de belirtilen itiraz yolları arasında değerlendirilmez. MDK bu talebi en geç 30 gün içinde karara bağlar. Karar düzeltme talebi sonuçlanıncaya kadar disiplin kurulu kararı uygulamaya sokulmaz.
Hakkında partiden veya gruptan geçici ya da kesin çıkarma cezası verilen üye, parti içi itiraz yollarını tükettikten sonra; bu cezaya karşı Disiplin Kurulu’na sevk eden kurulun görev ve yetersizliği ya da ilgili yönet-menliğe aykırı olduğu savıyla yetkili Asliye Hukuk Mahkemesi’ne, kararın tebliğinden itibaren 30 gün içinde itiraz edilebilir. Mahkemenin vereceği karar kesindir. Parti kurul ve organlarının kararlarına karşı yasalara ve tüzüğe uygun itiraz hakkı sınırlanamaz ve itiraz suç sayılmaz.
Madde 31: DİSİPLİN SUÇLARI VE YAPTIRIMLARI
Disiplin cezaları, ağırlık sırasıyla uyarma, kınama, Partiden veya guruptan geçici çıkarma ve kesin çıkarmadır.
Uyarma; yazılı olarak dikkat çekmedir. Kınama; yazılı olarak kusur bildirmedir. Üyelikten geçici çıkarma; üyenin parti ile ilişkisinin 6 aydan 12 aya kadar kesilmesidir. Kesin çıkarma; üyenin süresiz olarak parti ile ilişkisinin kesilmesidir.
Tüzüğe, programa, Büyük Kongre ve diğer kurul kararlarına aykırı davranmak; yetkili organlarca verilen görevleri özürsüz yapmaktan kaçınmak ya da engellemek; partiye zarar veren çalışmalarda ya da açıklamalarda bulunmak eyleminde bulunan üyelere UYARMA,
Görev verilmediği hallerde kendisini görevli göstermek; partinin yetkili organlarınca kendisine verilen yetkiyi ve kendisine gösterilen güveni kötüye kullanmak; partinin genel tutumuna ve doğrultusuna ters düşen kuruluşlara, yetkili organların uyarısına rağmen üye olmak ya da bu tür kuruluşların çalışmalarına katılmak ya da yardımcı olmak; kendisinin ya da başkasının bulunduğu pozisyondan kişisel çıkarları için yararlanmaya çalışmak; parti adaylarına karşı, başka parti adaylarından yana açık-gizli çalışmak eyleminde bulunan üyeler hakkın-da suçun işleniş şekli ve ağırlığına göre en az UYARMA, en çok GEÇİCİ ÇIKARMA;
Partinin parasını, eşyasını, mallarını ya da üyelerince parti çalışmakları ya da sosyal çalışmalar için kendi-sine emanet edilen parayı, eşyayı, malları kötüye kullanmak; yetkili organların kararı olmadan başka partilerin listesinden ya da bağımsız aday olmak; Parti Meclis Grubunca kurma veya katılmamaya karar verilmemiş hükümette, bu kuruldan izin almaksızın üyelik kabul etmek; Kongre, grup ve yetkili kurulların çalışmalarını engelleme, bozma ve bozdurma amacı ile yetkili organ ve kişilere karşı, tüzüğe uygun itirazlar dışında partinin bütünlüğünü bozmaya yönelik her türlü eylemde bulunmak eyleminde bulunan üyeler hakkında suçun işleniş türü ve ağırlığına göre en az GEÇİCİ ÇIKARMA, en çok KESİN ÇIKARMA,
Kurul ve organ toplantılarına arka arkaya üç kere katılmayan yöneticiye UYARI,
Parti defter ve evraklarında tahrifat yapan üye veya yöneticiye KINAMA,GEÇİCİ İHRAÇ veya KESİN ÇIKARMA,
Parti üyelerinin kişilik haklarını zedeleyici beyanda bulunan üye ve yöneticilere UYARI VE KINAMA,
Temel İnsan Haklarına yönelik ihlallerde bulunan üyeye KINAMA, ÇGEÇİCİ ÇIKARMA ya da KESİN ÇIKARMA,
Özel alan dahil kadınlara yönelik her türlü şiddet ve tacizde bulunan üyeye KINAMA, GEÇİCİ ÇIKAR-MA ya da KESİN ÇIKARMA,
Zamanında mal beyanında bulunmayanlara, EN AZ UYARMA, EN FAZLA GEÇİCİ ÇIKARMA,
Yaptırımları uygulanır.
Disiplin cezasına neden olan eylem, tutum ve davranışın yenilenmesi durumunda bir üst derece ceza uygulanır.
Kınama cezası alanlar 1 yıl süre ile yönetim kurullarına seçilemezler; seçilmiş iseler görevden alınırlar. Geçici çıkarma cezası alan üye, çıkarma süresi içinde seçme ve seçilme hakkını kullanamaz, ancak Parti Tüzük ve ilkelerine aynen uyar.
Kınama ve geçici çıkarma cezaları, partilinin yazılı bulunduğu üye kayıt defterine işlenir. Kesin çıkarma cezası alanların adları silinir, kimlikleri, BK tarafından bütün örgütlere duyurulur.
TBMM Grup üyeliğinden kesin olarak çıkarılma, Partiden çıkarılmayı gerektirir. TBMM Grubu’ndan geçici olarak çıkarılmasına karar verilen milletvekilleri, bu süre içinde grup toplantılarına katılamazlar. Belediye Başkanı, Belediye Meclis üyeleri ve İl Genel Meclisi üyelerinden oluşan gruplar için de bu kural geçerlidir.
Disiplin Kurulu kararları, kesinleştiği günden itibaren yürürlüğe girer.
Bir disiplin suçu nedeniyle, eylem veya davranışın yapılmasından veya ilgili organ tarafından belgelenme-sinden başlayarak 3 ay içinde disiplin soruşturması açılmazsa; o suçtan ötürü bir daha o üye hakkında soruşturma yapılamaz ve yaptırım uygulanamaz.
PARTİNİN MALİ İŞLERİ
Madde 32: HAKÇA GELİR SAĞLAMA VE GELİR KAYNAKLARI
Parti çalışmalarını doğrudan doğruya üyelerin maddi katkılarıyla sürdürmek ve belirli kişi ve çevrelerin partide güçleriyle ağırlık kazanmalarını önlemek için, yasalara uygun olarak partiye sürekli gelir akışını güvence altına alabilmek için, tüm üyeler; kişisel gelir durumları ile orantılı olarak ve tüzükle belirtilen ölçü ve biçimde düzenli ödenti öderler.
Bağış alırken kimseye aşırı yük olunmaz. GELİR KAYNAKLARI
Üyelerden alınan giriş ve aylık ödentileri,
Parti milletvekillerinden alınacak ödentiler,
Adaylık için başvurmalardan alınacak özel ödentiler,
Parti bayrağı, flaması, rozet vb.’ nin satışlarından elde edilecek gelirler,
Parti yayınlarından sağlanacak gelirler,
Üye kimlik kartı, defter, makbuz karşılığında alınacak paralar,
Partice düzenlenen kültür ve sanat etkinliklerinden elde edilecek gelirler,
Parti mal varlığından elde edilecek gelirler,
Bağışlar,
Partili Belediye Başkanları, Belediye ve İl Genel Meclisi Üyelerinin ödentileri,
Devlet yardımı ve SPY’nin 110. Maddesi uyarınca partiye intikal edecek mallar, haklar ve alacaklar.
Bu gelirler partinin hangi birimince sağlanmış olursa olsun, parti tüzel kişiliğinindir.
Gelirler, Başkanlık kurulu (BK) tarafından bastırılan makbuzlar karşılığında alınır. Bu makbuzlara ilişkin kayıtlar, Genel Sayman’ca tutulur. Parti örgütü aldığı ve kullandığı makbuzlardan dolayı Başkanlık Kurulu (BK)’na karşı sorumludur.
Madde 33: ÖDENTİLER
Partiye kayıt olan üyelerden en az 5 milyon ve en çok 500 milyon TL. giriş ödentisi alınır.
Üye ödentisinin bir yıllık tutarı 60 milyondan TL.’den az ve 1.200.000.000 TL’den çok olamaz.
TBMM parti grubu kararıyla belirlenecek olan milletvekili ödentisinin yıllık tutarı, milletvekilinin net bir aylık maaşını geçemez. Adaylık için başvuru ödentisi PM’ce belirlenir.
Madde 34: SORUMLULUK VE HARCAMALAR
Harcamalar, sözleşmeler ve girişilecek yükümlülükler; parti tüzel kişiliği adına yapılır.
İl ve İlçe yönetim kurullarının sözleşme ve yükümlülük altına girmesi BK’nın iznine bağlıdır. İzin alınma-dan yapılan bağış ve yükümlülüklerden dolayı parti tüzel kişiliği sorumlu tutulamaz. Bu durumda sorumluluk, sözleşmeyi yapan ve yükümlülüğü üstlenen kişi ve kişilere düşer.
Madde 35 : BORÇ VERME YASAĞI
Partice, üyeler, gerçek ve tüzel kişilere hiçbir biçimde borç verilemez.
Madde 36 : MALİ BEYAN
Parti Genel Başkanı’na, Parti Meclisi ve Merkez Disiplin Kurulu üyeliğine seçilenler ile milletvekili, belediye başkanlıkları ve il genel meclis üyeliklerine seçilenler, seçildikleri tarihten sonra en geç 30 gün içerisinde Parti Genel Başkanlığına mal beyanında bulunmak zorundadırlar.
Madde 37: BÜTÇE VE KESİN HESAP
İl Yönetim Kurulu bağlı ilçeleri de kapsamak üzere gelir-gider tahminlerini ayrı ayrı gösteren yıllık bütçeyi hazırlar ve her yılın Ekim ayı sonuna kadar Genel Sayman’a gönderir. Bu bütçeler ile aynı süre içinde Genel Merkez Bütçesi, en geç aralık ayı sonuna kadar PM’ce incelenir ve karara bağlanır.
İlçeleri de kapsamak üzere İl Yönetim Kurulları ve Genel Merkez, Bütçe yılını izleyen Nisan ayı sonuna kadar, bir önceki yıla ait uygulama sonuçlarını gösteren kesin hesapları hazırlar. Bu hesaplar, Genel Sayman tarafından incelenir ve PM’ce onaylanır.
Başkanlık Kurulu (BK), karara bağlanarak birleştirilmiş bulunan kesin hesapların bir örneğini Haziran ayı sonuna kadar Anayasa Mahkemesi ve bilgi için Cumhuriyet Başsavcılığı’na gönderir.
Parti Hesapları bilanço esasına göre düzenlenir.
Madde 38: İL VE İLÇE ÖRGÜTLERİNE GENEL MERKEZ YARDIMI
Her yıl partiye yapılan yasal hazine yardımının % 20!si İl Örgütlerine PM kararıyla dağıtılır. Bu dağıtımda, illerin son genel seçimlerde aldıkları oy, üye sayısı, il nüfusu gibi ölçüler esas alınır. İl Yönetim Kurulları, ayni ölçüde İlçe ve Belde örgütlerine de pay verir.
Madde 39: MALİ İŞLER YÖNETMENLİĞİ
Partinin tüzel kişiliği adına sözleşme yapılmasına ve yükümlülük altına girilmesine, gelir-gider defterinin tutulmasına, parti bütçe ve kesin hesaplarının düzenlenmesine ilişkin kurallar ve bu konulardaki yönetim birimlerinin görev ve sorumlulukları “Mali İşler Yönetmenliği” ile düzenlenir.
Madde 40: TUTULACAK DEFTERLER
Partinin merkez, il ve ilçe örgütlerine aşağıdaki defterler zorunlu tutulur:
Üye Defterleri: Her ilçe örgütünde aday üyelerin adları bu deftere başvuru sırasına göre işlenir.
Asil Üye Defteri: Her ilçe örgütünde mahalle ve köy esasına göre tutulur.
Karar Defteri: Her yönetim Birimi için ayrı ayrı tutulan bu defterde, kararlar gün ve sayı sırasına göre düzenlenir, oylamaya katılanlarca imzalanır.
Yazışma Defteri: Yazışmalar bu deftere gün ve sayı sırası izlenerek yazılır. Gelen yazıların asılları ile gönderilen yazıların örnekleri aynı sıra ile dosyalanır.
Gelir ve Gider Defteri: Partinin gelirlerinin nerden sağlandığı ile giderlerin hangi işler ve yerler için yapıldığı, belgelerle belirtilerek, sıra ile bu deftere işlenir.
Demirbaş Eşya Defteri: Örgüt birimlerindeki tüm eşyalar, özellikleri belirtilerek, gün ve sıra sayısı esası-na göre bu deftere yazılır.
Bu defterler, ilgili Seçim Kurulu Başkanlıkları’na onaylattırılarak kullanılır.
Organ ve kurullardan başka hangi defterlerden tutulacağı, üye yazımlarının nasıl yapılacağı yönetmenlikle düzenlenir.
Madde 41: TÜZÜKTE HÜKÜM BULUNMAYAN DURUMLAR
Parti Tüzüğünde hüküm bulunmaması halinde, SPY, Medeni Kanun, Dernekler Kanunu ve TBMM İç Tüzüğünün ilgili hükümleri geçerlidir.
Madde 42: TÜZÜĞÜN YÜRÜRLÜĞE GİRMESİ
Bu tüzük 41 ana madde ve 2 geçici maddeden ibaret olup, madde başlıkları Tüzük metnine, içeriğine dahildir. Tüzük, ilgili evrakla birlikte İçişleri Bakanlığına verilip, HAK – PARTİ kişilik kazandığı andan itibaren bütün hükümleri ile birlikte yürürlüğe girer.
Bu Tüzük, üzerinde imzası bulunan Kurucular Kurulu tarafından hazırlanıp, görüşülüp, oy birliğiyle kabul edilmiştir.
GEÇİCİ MADDELER
Geçici Madde 1: KURUCULAR KURULUNUN GÖREV YETKİLERİ VE ÇALIŞMA YÖNTEMİ
Kurucular Kurulu, partinin tüzel kişilik kazanmasından itibaren tüzüğün Büyük Kongreye tanıdığı bütün görevleri yüklenir ve yetkileri taşır. Kanunların ve Tüzüğün verdiği tüm yetkileri kullanır.
Kurucular Kurulu üyeleri, ilk Büyük Kongreye kadar il ve ilçe müteşebbis kurullarına atanamazlar. Ancak il ve ilçe kongrelerinde seçimle görev alabilirler.
Partinin tüzel kişilik kazanmasından sonraki 7 gün içinde Kurucular Kurulu toplanarak Genel Başkanı, PM’yi ve Merkez Disiplin Kurulunu gizli oyla seçer ve İçişleri Bakanlığına bildirir. İlk Büyük Kongre yapılana kadar, PM, 25 asil ve 10 yedek üyeden, Merkez Disiplin Kurulu 7 asil ve 7 yedek üyeden oluşur.
Kurucular Kurulu, Büyük Kongrenin Bağlı olduğu kurallara uygun olarak toplanır ve çalışmalarını yürütür.
Geçici Madde 2: İL VE İLÇEYE AATANMALAR / İL, İLÇE VE BÜYÜK KONGRE SEÇİLMİŞ ÜYE SAYILARI VE SEÇİMİ
İl ve İlçelerde, ilk kongrelerini yapıncaya kadar, görevli olmak üzere; başkan ve yönetim kurulu üyeleri Başkanlık Kurulu’nca atanır.
Başkanlık Kurulu, İl yönetim kurulu için il başkanı dahil 7 veya 15 üye, ilçe yönetim kurulu için ilçe başkanı dahil 5 veya 9 üye, belde yönetim kurulu belde yönetim kurulu için başkan dahil 3 veya 5 üye atayabilir.
Partinin katılacağı ilk genel seçime kadar, ilçe ve il kongreleri ile büyük kongrenin delege sayısını belirlemede köy ve mahalleler ile ilçe ve illerin son milletvekili seçimlerindeki kayıtlı seçmen sayısı esas alınır. Kongre üyeleri sayıları bu nüfuslara oranlı olarak belirlenir.