İNSAN HAKLARININ VE TEMEL ÖZGÜRLÜKLERİNİN KORUNMASINA İLİŞKİN SÖZLEŞME İLE BU SÖZLEŞME’YE
EK BİRİNCİ PROTOKOL’DA TANINMIŞ BULUNAN HAKLARDAN VE ÖZGÜRLÜKLERDEN BAŞKA HAK VE ÖZGÜRLÜKLER TANIYAN
Protokol No: 4
Strasbourg, 16.IX.1963
11. Protokol ile değiştirilen ve yeniden düzenlenen metin
Bu Protokol�un imzacıları, Avrupa Konseyi üyesi hükümetler,
Roma�da 4 Kasım 1950 tarihinde imza edilmiş bulunan İnsan Haklarının ve Temel Özgürlüklerinin Korunmasına ilişkin Sözleşmenin (aşağıda �Sözleşme� diye anılmıştır) birinci bölümünde ve 20 Mart 1952 tarihinde Paris�te imzalanmış olan Sözleşme�ye Ek Birinci Protokol�un l�den 3’e kadarki maddelerinde tanınmış bulunanlardan başka bazı hak ve özgürlüklerin ortak güvenceye bağlanmasını sağlamak amacıyla gerekli tedbirleri almayı kararlaştırarak,
Aşağıdaki hususlarda anlaşmışlardır:
Madde 1
Borçtan dolayı özgürlüğünden yoksun bırakılına yasağı
Hiç kimse, yalnızca akdi ilişkiden doğan bir yükümlülüğü yerine getirememiş olmasından dolayı özgürlüğünden yoksun bırakılamaz.
Madde 2
Serbest dolaşım özgürlüğü
1. Bir devletin ülkesi içinde usulüne uygun olarak bulunan herkes, orada serbestçe dolaşma ve ikametgahını seçebilme hakkına sahiptir.
2. Herkes, kendi ülkesi de dahil, herhangi bir ülkeyi terk etmekte serbesttir.
3. Bu haklar, ancak ulusal güvenlik, kamu emniyeti, kamu düzeninin korunması, suç işlenmesinin önlenmesi, sağlık ve ahlakın veya başkalarının hak ve özgürlüklerinin korunması için, demokratik bir toplumda, zorunlu tedbirler olarak ve yasayla öngörülmüş sınırlamalara tabi tutulabilir.
4. Bu maddenin 1. fıkrasında sayılan haklar, belli yerlerde, yasayla konmuş ve demokratik bir toplumda kamu yararının gerektirdiği sı-nırlamalara tabi tutulabilir.
Madde 3
Vatandaşların sınır dışı edilmeleri yasağı
1. Hiç kimse, tek başına ya da toplu olarak, uyruğu bulunduğu devletin ülkesinden sınır dışı edilemez.
2. Hiç kimse, uyruğu bulunduğu devletin ülkesine girme hakkından yoksun bırakılamaz.
Madde 4
Yabancıların topluca sınır dışı edilmeleri yasağı
Yabancıların toplu olarak sınır dışı edilmesi yasaktır.
Madde 5
Ülkesel uygulama
1. Her Yüksek Sözleşmeci Taraf, bu Protokol�un imzası veya onaylanması sırasında ya da daha sonra herhangi bir zamanda, Avrupa Konseyi Genel Sekreteri�ne yapacağı bir bildirimle, uluslararası ilişkilerinden sorumlu olduğu ve sözü geçen bildirimde belirttiği ülkelerde bu Protokol hükümlerinin ne ölçüde uygulanacağını taahhüt ettiğini açıklayabilir.
2. Yukarıdaki fıkra uyarınca bir bildirimde bulunmuş olan her Yüksek Sözleşmeci Taraf, zaman zaman yapacağı yeni bildirimlerle, daha önceki beyanlarının koşullarını değiştirebilir veya bu Protokol hükümlerinin bu tür herhangi bir ülkede uygulanmasına son verildiğini bildirebilir.
3. Bu madde uyarınca yapılmış olan bir bildirim, Sözleşme�nin 56. maddesinin 1. fıkrasına uygun olarak yapılmış sayılır.
4. Onaylama veya kabul sonucunda bu Protokol�un uygulan dışı herhangi bir devletin ülkesi ve bu madde uyarınca sözü geçen devlet tarafından yapılmış bildirime göre bu Protokol�un uygulan dışı ülkelerin her biri, 2. ve 3. maddelerde sözü edilen devlet ülkesi deyimi bakımından ayrı ayrı ülkeler olarak kabul edilir.
5. Bu maddenin 1. ve 2. fıkraları uyarınca beyanda bulunan her devlet, sonradan her zaman bu beyanın ilgi olduğu ülke veya ülkeler lehine, Mahkemenin, işbu Protokol�un 1.-4. maddelerinden herhangi birine ya da hepsine ilişkin olarak her gerçek kişiden, hükümet dışı her kuruluştan veya her kişi grubundan Sözleşmenin 34. maddesi uyarınca başvuruları alma yetkisini kabul ettiğini beyan edebilir.
Madde 62
Sözleşme ile bağlantılı
Yüksek Sözleşmeci Taraflar, bu Protokol�un l�den 5�e kadar olan maddelerini Sözleşme�ye ek maddeler olarak kabul ederler ve Sözleşmenin bütün hükümleri buna göre uygulanır.
Madde 7
İmza ve onay
1. Bu Protokol, Sözleşme�yi imza eden Avrupa Konseyi üyelerinin imzalarına açıktır. Bu Protokol, Sözleşme ile birlikte veya ondan sonra onaylanacaktır. Protokol beş onaylama belgesinin verilmesinden sonra yürürlüğe girecektir. Daha sonra onaylanan imzacı devletler bakımından Protokol, onaylama belgesinin verildiği tarihten itibaren yürürlüğe girer.
2. Onaylama belgeleri, Avrupa Konseyi Genel Sekreterine verilecek, o da onaylayan devletlerin adlarını bütün üyelere bildirecektir. Bu Protokol, Avrupa Konseyi arşivlerinde saklanmak ve her iki metin de aynı derecede geçerli olmak üzere Fransızca ve İngilizce tek bir nüsha halinde 20 Mart 1952�de Paris�te düzenlenmiştir. Genel Sekreter bunun tasdikli örneklerini imza eden bütün devletlere gönderecektir.
Bu Protokol,
İmza yetkisini haiz kişilerce imzalanmış olup,
Avrupa Konseyi arşivlerinde saklanmak ve her iki metin de aynı derecede geçerli olmak üzere Fransızca ve İngilizce tek bir nüsha halinde 16 Eylül 1963�te Strasbourg�da düzenlenmiştir. Genel Sekreter bunun tasdikli örneklerini imza eden bütün devletlere gönderecektir.
AVRUPA İNSAN HAKLARI SÖZLEŞMESİ
6. PROTOKOL
11. Protokol ile yeniden düzenlenen metin
28 Nisan 1983’de Strasbourg’da imzalanan bu protokol, 1 Mart 1985’de yürürlüğe girdi.
Türkiye, protokolu 15 Ocak 2003’de imzaladı. TBMM, Protokol’ün Uygun Bulunduğuna Dair Yasa Tasarısını 26 Haziran 2003’de kabul etti.
4913 sayılı “11 Nolu Protokol ile Değişik İnsan Haklarını ve Temel Özgürlükleri Koruma Avrupa Sözleşmesine Ölüm Cezasının Kaldırılmasına Dair Ek 6 Nolu Protokolun Onaylanmasının Uygun Bulunduğu Hakkında Kanun”, 1 Temmuz 2003 tarihli (Sayı: 25155) Resmi Gazete’de yayımlandı.
Bu protokol ile “ölüm cezası” kaldırıldı.
İNSAN HAKLARININ VE TEMEL ÖZGÜRLÜKLERİNİN
KORUNMASINA İLİŞKİN SÖZLEŞMEYE EK
ÖLÜM CEZASININ KALDIRILMASINA DAİR
Protokol No: 6
Strasbourg, 28.IV.1983
11. Protokol ile değiştirilen ve yeniden düzenlenen metin
Roma�da 6 Kasım 1950�de imzalanan İnsan Haklarının ve Temel Özgürlüklerinin Korunmasına ilişkin Sözleşme�yi (aşağıda �Sözleşme� diye anılmıştır) imzalayan Avrupa Konseyi üyesi devletler,
Avrupa Konseyi üyesi devletlerin birçoğunda yer alan gelişmelerin ölüm cezasının kaldırılması yolunda genel bir eğilimi ifade ettiğini göz önünde bulundurarak,
Aşağıdaki hususlarda anlaşmışlardır:
Madde 1
Ölüm cezasının kaldırılması
Ölüm cezası kaldırılmıştır. Hiç kimse bu cezaya çarptırılamaz ve idam edilemez.
Madde 2
Savaş zamanında ölüm cezası
Bir devlet, yasalarında, savaş veya yakın savaş tehlikesi zamanında işlenmiş olan fiiller için ölüm cezasını öngörebilir; bu ceza, ancak yasanın belirlediği hallerde ve onun hükümlerine uygun olarak uygulanabilir. İlgili devlet, söz konusu yasanın bu duruma ilişkin hükümlerini Avrupa Konseyi Genel Sekreteri�ne bildirir.
Madde 3
Askıya alınma yasası
Sözleşmenin 15. maddesine dayanılarak bu Protokol�un hükümleri ihlal edilemez.
Madde 4
Çekince koyma yasağı
Sözleşme�nin 57. maddesine dayanılarak bu Protokol�un hükümleriyle ilgili hiçbir çekince konulamaz.
Madde 5
Ülkesel uygulama
1. Her devlet, imza sırasında veya onaylama, kabul ya da katılma belgesinin verilmesi sırasında, bu Protokol�un uygulanacağı ülkeyi veya ülkeleri belirleyebilir.
2. Her devlet, daha sonra herhangi bir zamanda, Avrupa Konseyi Genel Sekreteri�ne yapacağı bir bildirimle belirteceği başka herhangi bir ülkenin bu Protokol�un uygulanma kapsamına alınmış olduğunu beyan edebilir. Bu ülke bakımından Protokol, bildirimin Genel Sekreter tarafından alınışını izleyen ayın birinci günü yürürlüğe girer.
3. Yukarıdaki iki fıkra uyarınca yapılan her bildirim, Genel Sekreter�e gönderilecek bir ihbarla, bildirimde belirtilen ülkeyle ilgili olarak geri alınabilir. Geri alma, Genel Sekreter�in ihbarı alışını izleyen ayın birinci günü yürürlüğe girer.
Madde 6
Sözleşmeyle bağlantılı
Taraf Devletler bu Protokol�un l�den 5�e kadar olan maddelerini Sözleşme�ye ek maddeler olarak kabul ederler ve Sözleşme�nin bütün hükümleri buna göre uygulanır.
Madde 7
İmza ve onay
Bu Protokol, Sözleşme�yi imzalamış olan Avrupa Konseyi üyesi devletlerin imzalarına açıktır. Protokol, onaylama, kabul veya uygun bulmaya sunulacaktır. Avrupa Konseyi üyesi bir devlet, aynı zamanda veya daha önceden Sözleşme�yi onaylamadıkça, bu Protokol’u onaylayamaz, kabul edemez veya uygun bulamaz. Onaylama, kabul veya uygun bulma belgeleri Avrupa Konseyi Genel Sekreteri�ne verilir.
Madde 8
Yürürlüğe giriş
Bu Protokol, beş Avrupa Konseyi üyesi devletin 7. madde hükümleri uyarınca Protokol�la bağlanma husundaki rızalarını bildirdikleri tarihi izleyen ayın birinci günü yürürlüğe girer.
Madde 9
Saklama işlevleri
Avrupa Konseyi Genel Sekreteri
a. Her imzalamayı;
b. Her onaylama, kabul veya uygun bulma belgesinin verilişini;
c. 5 ve 8. maddeler uyarınca bu Protokol�un her yürürlüğe giriş tarihini;
d. Bu Protokol�a ilişkin başka her türlü işlem, ihbar veya bildirimi;
Konsey üyesi devletlere bildirir.
Bu Protokol,
İmza yetkisini haiz kişilerce imzalanmış olup,
Avrupa Konseyi arşivlerinde saklanmak ve her iki metin de aynı de-recede geçerli olmak üzere Fransızca ve İngilizce tek bir nüsha halinde 28 Nisan 1983�te Strasburg�da düzenlenmiştir. Genel Sekreter bunun tasdikli örneklerini imza eden bütün devletlere gönderecektir.
AVRUPA İNSAN HAKLARI SÖZLEŞMESİ
7. PROTOKOL
11. Protokol ile yeniden düzenlenen metin
22 Kasım 1984’de Strasbourg’da imzalanan bu protokol, 1 Kasım 1988’de yürürlüğe girdi. Protokol, Türkiye tarafından 19 Ekim 1992’de imzalandı, 23 Şubat 1994 gün ve 3975 sayılı yasa ile onaylanması uygun bulundu ve 9 Haziran 1994 tarihinde Bakanlar Kurulu’nca onaylandı.
Bu protokol ile “bir ülkede yasal olarak bulunan yabancının keyfi surette sınırdışı edilmesi yasağı”, “bir suçtan hüküm giyen kimsenin üst mahkemeye başvurma hakkı”, “haksız hüküm giyen kişiye tazminat ödenmesi”, “aynı suçtan dolayı yeniden yargılanma yasağı” ve “evlilikte eşlerin hak eşitliği” hakları getirildi.
İNSAN HAKLARININ VE TEMEL ÖZGÜRLÜKLERİNİN
KORUNMASINA İLİŞKİN SÖZLEŞMEYE EK
Protokol No: 7
Strasbourg, 22.XI.1984
11. Protokol ile değiştirilen ve yeniden düzenlenen metin
4 Kasım 1950 tarihinde Roma�da imzalanan İnsan Haklarını ve Ana Özgürlüklerini Koruma Sözleşmesi (bundan böyle �Sözleşme� diye anılmıştır) yoluyla belirli hak ve özgürlüklerin ortak güvenceye bağlanmasını sağlamak için daha ileri adımlar atmayı kararlaştıran burada imzası bulunan Avrupa Konseyi üyesi ülkeler;
Aşağıdaki hususlarda anlaşmışlardır:
Madde 1
Yabancıların sınır dışı edilmelerine ilişkin usulü güvenceler
1. Bir devlet ülkesinde kurallara uygun olarak ikamet eden bir yabancı, yasaya uygun şekilde verilmiş bir kararın uygulanması dışında sınır dışı edilemez ve
a. sınır dışı edilmesine karşı gerekçeleri öne sürebilmesine,
b. durumunu yeniden inceletmeye,
c. yukarıdaki amaçlarla, yetkili bir merci önünde veya bu merci tarafından tayin edilecek biri ya da binleri önünde temsil ettirmesine,
izin verilecektir.
2. Sınır dışı edilmenin kamu düzeni yararı ya da ulusal güvenlik nedenleri açısından gerektiği hallerde, bir yabancı, yukarıdaki 1. maddenin (a), (b) ve (c) bentlerinde öngörülen haklarını kullanmadan sınır dışı edilebilir.
Madde 2
Cezai konularda iki dereceli yargılanma hakkı
1. Bir mahkeme tarafından cezai bir suçtan mahkum edilen her kişi, mahkumiyet ya da ceza hükmünü daha yüksek bir mahkemeye yeniden inceletme hakkını haiz olacaktır. Bu hakkın kullanılması, kullanılabilme gerekçeleri de dahil olmak üzere, yasayla düzenlenir.
2. Bu hakkın kullanılması, yasada düzenlenmiş haliyle az önemli suçlar bakımından ya da ilgilinin birinci derece mahkemesi olanak en yüksek mahkemede yargılan dışı veya beraatini müteakip bunun temyiz edilmesi üzerine verilen mahkumiyet hallerinde istisnaya tabi tutulabilir.
Madde 3
Adli hata halinde tazminat hakkı
Bir kişinin, kesin bir kararla cezai bir suçtan mahkum edilmesi ve sonradan yeni veya yakın zamanda keşfedilmiş bir delilin kesinlikle yanlış bir adalet uygulaması olduğunu göstermesi veya kişinin affedilmesi nedeniyle cezai kararın iptal edilmesi halinde, bilinmeyen delilin açıklanmamış olmasının tamamen veya kısmen o kişiye atfedildiğinin ispatlandığı haller dışında, böyle bir mahkumiyet sonucunda cezaya maruz kalan kişi ilgili devletin yasası ve uygulamasına göre tazmin edilecektir.
Madde 4
Aynı suçtan iki kez yargılanmama ve cezalandırılmama hakkı
1. Hiç kimse bir devletin ceza yargılaması usulüne ve yasaya uygun olarak kesin bir hükümle mahkum edildiği ya da beraat ettiği bir suçtan dolayı ayni devletin yargısal yetkisi altındaki yargılama usulleri çerçevesinde yeniden yargılanamaz veya mahkum edilemez.
2. Yukarıdaki fıkra hükümleri, yeni veya yakın zamanda ortaya çıkarılan delillerin veya önceki muamelelerde davanın sonucunu etkileyebilecek esaslı bir kusurun varlığı durumunda, ilgili devletin ceza yargılaması usulü ve yasasına uygun olanak davanın yeniden açılmasını engellemez.
3. Sözleşmenin 15. maddesi çerçevesinde bu madde ile demiş olunan yükümlülüklere aykırı hiçbir tedbir alınamaz.
Madde 5
Eşler arasında eşitlik
Eşler evlilikte, evlilik süresince ve evliliğin sona ermesi durumunda, kendi aralarında ve çocukları ile ilişkilerinde bir medeni haklar ve sorumluluklardan eşit şekilde yararlanırlar. Bu madde devletlerin çocuklar yararına gereken tedbirleri almalarını engellemez.
Madde 6
Ülkesel uygulama
1. Her devlet imzalama veya onay, kabul ya da uygun bulma belgesinin tevdii sırasında bu Protokol�un uygulanacağı toprak ya da toprakları belirtir ve bu toprak veya topraklara uygulayacağı işbu Protokol hükümlerini ne ölçüde yükümlendiğini ifade eder.
2. Her devlet daha sonraki herhangi bir tarihte Avrupa Konseyi Genel Sekreteri�ne hitaben yapacağı bir beyanla, bu Protokol�un uygulan-masını beyanda belirtilen herhangi diğer bir toprağa da genişletebilir. Bu durumdaki bir toprak bakımından, Protokol, Genel Sekreter�in böyle bir beyanı olduğu tarihten itibaren iki aylık bir sürenin bitiğini izleyen ayın ilk günü yürürlüğe girer.
3. Yukarıdaki iki fıkra uyarınca yapılan herhangi bir beyan, böyle bir beyanda belirtilen toprak açısından Genel Sekretere hitaben yapılan bir bildirim ile geri alınabilir veya değiştirilebilir. Geri alma veya değiştirme, bildirimin Genel Sekreter�e tesliminden sonraki iki aylık sürenin bitimini izleyen aybaşında yürürlüğe girer.
4. Bu madde uyarınca yapılan beyan, Sözleşmenin 56. Maddesinin 1.fıkrası uygun olarak yapılmış sayılır.
5. Onaylama, kabul ya da uygun bulma işlemi sonucu bu Protokol�un uygulanacağı herhangi bir devlet toprağı ve bu madde uyarınca o devlet tarafından yapılan beyana binaen bu Protokol�un uygulanacağı topraklardan her biri, 1. maddede atıfta bulunulan anlamındaki bir devlet ülkesinden ayrı topraklar olarak mütalaa edilebilir.
6. Bu maddenin 1. ve 2. fıkraları uyarınca beyanda bulunan her devlet, sonradan her zaman bu beyanın ilgili olduğu ülke veya ülkeler lehine, Mahkemenin, işbu Protokol�un 1.-5. maddelerinden herhangi birine ya da hepsine ilişkin olarak her gerçek kişiden, hükümet dışı her kuruluştan veya her kişi grubundan Sözleşmenin 34. maddesi uyarınca başvuruları alma yetkisini kabul ettiğini beyan edebilir.
Madde 7
Sözleşmeyle bağlantılı
Taraf devletler, bu Protokol�un 1 ila 6. maddelerini Sözleşme�nin ek maddeleri olarak değerlendireceklerdir ve Sözleşme�nin tüm hükümleri buna göre uygulanacaktır.
Madde 8
İmza ve onay
Bu Protokol, Sözleşme�yi imza eden Avrupa Konseyi üyesi ülkelerin imzasına açıktır. Bu Protokol onaylama, kabul ya da uygun bulma ile yürürlüğe girecektir. Avrupa Konseyi üyesi bir devlet aynı anda ya da daha önceden Sözleşme�yi onaylamadan bu Protokol’u onaylayamaz, kabul edemez ya da uygun bulamaz. Onay, kabul ya da uygun bulma belgeleri Avrupa Konseyi Genel Sekreteri�ne tevdi edilecektir.
Madde 9
Yürürlüğe giriş
1. Bu Protokol, Avrupa Konseyi üyesi yedi devletin 8. madde hükümlerine uygun bir şekilde bu Protokol�a bağlı kalacaklarını ifade ettikleri tarihten itibaren iki aylık bir sürenin bittiğini izleyen ayın ilk günü yürürlüğe girecektir.
2. Herhangi bir üye devletin sonradan bu Protokol�a katılması durumunda, Protokol, o devlet açısından onaylama, kabul ya da uygun bulma belgesinin tevdi edildiği tarihten itibaren iki aylık bir sürenin bitiğini izleyen ayın ilk günü yürürlüğe girecektir.
Madde 10
Saklama işlevleri
Avrupa Konseyi Genel Sekreteri:
a) herhangi bir imzalamayı,
b) herhangi bir onay, kabul veya uygun bir şekilde bu Protokol�un yürürlülük kazanacağı herhangi bir tarihi,
c) 6. ve 9. maddelere uygun bir şekilde bu Protokol�un yürürlülük kazanacağı herhangi bir tarihi,
d) bu Protokol ile ilgili herhangi başka bir işlemi, bildirimi ya da beyanı,
Konsey üyesi devletlere bildirir.
Bu Protokol,
İmza yetkisini haiz kişilerce imzalanmış olup,
Avrupa Konseyi arşivlerinde saklanmak ve her iki metin de aynı derecede geçerli olmak üzere Fransızca ve İngilizce tek bir nüsha halinde 22 Kasım 1984�te Strasburg�da düzenlenmiştir. Genel Sekreter bunun tasdikli örneklerini imza eden bütün devletlere gönderecektir.
AVRUPA İNSAN HAKLARI SÖZLEŞMESİ 13. PROTOKOL
Türkiye, 13. Protokolu imzaladı…
9 Ocak 2004
Türkiye, idam cezasının barış zamanı dışında, savaş ve savaş tehlikesi halinde de kaldırılmasını öngören Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin (AİHS) 13. protokolünü 9 Ocak 2004’de imzaladı.
Avrupa Konseyi Bakanlar Komitesi, 21 Şubat 2002 tarihinde, “AİHS’nin ölüm cezasının her koşulda kaldırılmasını düzenleyen 13 numaralı protokolü” nü kabul etti. 3 Mayıs 2002’de Vilnius’te Avrupa Konseyi üyesi ülkelerin imzasına açılan Protokol, yürürlüğe girmesi için gerekli olan asgari 10 ülkede onay sürecinin tamamlanması koşulunun yerine getirilmesiyle 1 Temmuz 2003’de yürürlüğe girdi.
Türkiye; Rusya, Ermenistan ve Azerbaycan ile birlikte, Avrupa Konseyi’nin, 13. protokole bugüne kadar imza atmayan üye ülkeleri arasında yer alıyordu.
Avrupa Konseyi nezdindeki daimi temsilci Büyükelçi Numan Hazar, Strasbourg’da düzenlenen törenle, protokole Türkiye adına imza attı.
Türkiye, AİHS’nin barış zamanında idam cezasının kaldırılmasını öngören 6. protokolünü, 15 Ocak 2003 tarihinde imzalamıştı. 26 Haziran 2003 tarih ve 4913 sayılı yasayla onaylanması uygun bulunan 6. Protokol, Bakanlar Kurulu’nun 17 Eylül 2003 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan 2003/6069 sayılı kararıyla onaylanmıştı.
İdam cezasının barış zamanı dışında, savaş ve savaş tehlikesi halinde de kaldırılmasını öngören 13. Protokol metni şöyle:
(9 Ocak 2004)
Ölüm cezasının her koşulda kaldırılmasını öngören,
Avrupa İnsan Hakları ve Temel Özgürlükleri Sözleşmesi�ne Ek
13 Nolu Protokol
(Vilnius – 3.5.2002)
Aşağıda imzası bulunan Avrupa Konseyine üye devletler;
Hayat hakkının, demokratik toplumun temel değeri olduğunu ve ölüm cezasının kaldırılmasının, bu hakkın korunması ve tüm insanların doğuştan gelen onurunun bütünüyle tanınması için elzem olduğu inancıyla,
4 Kasım 1950�de Roma�da imzalanan İnsan Hakları ve Temel Özgürlüklerinin Korunmasına İlişkin Sözleşme (bundan sonra �Sözleşme� olarak atıfta bulunulacaktır) tarafından garanti altına alınan hayat hakkının korunmasının daha da güçlendirilmesi isteğiyle,
28 Nisan 1983�te Strasburg�da imzalanan Ölüm Cezasının Kaldırılmasına ilişkin 6 nolu Protokol�ün, savaş veya yakın savaş tehlikesi zamanında işlenmiş olan fiiller için ölüm cezasını dışlamadığını kaydederek,
Ölüm cezasını tüm koşullarda ortadan kaldırmaya yönelik son adımların atılması kararlılığıyla,
Aşağıdaki konularda anlaşmışlardır:
Madde 1- Ölüm cezasının kaldırılması
Ölüm cezası kaldırılmıştır. Hiç kimse bu cezaya çarptırılamaz ve idam edilemez.
Madde 2- Tadil yasağı
Sözleşmenin 15. maddesine dayanılarak bu Protokol�ün hükümleri hiçbir surette tadil edilemez.
Madde 3- Çekince koyma yasağı
Sözleşme�nin 57. maddesine dayanılarak bu Protokol�ün hükümleriyle ilgili hiçbir çekince konulamaz.
Madde 4- Yer bakımından uygulama
1. Her bir Devlet, imza anında veya onayladığına, benimsemediğine ya da kabul ettiğine ilişkin belgesini verirken, bu Protokol�ün uygulanacağı ülkeyi veya ülkeleri belirleyebilir.
2. Her bir devlet, daha sonra herhangi bir zamanda, Avrupa Konseyi Genel Sekreteri�ne yapacağı bir bildirimle belirteceği başka herhangi bir ülkenin bu Protokol�ün uygulanma kapsamına alınmış olduğunu beyan edebilir. Bu ülke bakımından Protokol, bildirimin Genel Sekreter tarafından alınmasından itibaren geçecek üç ay aylık dönemi izleyen ayın ilk günü yürürlüğe girer.
3. Bu bildirimde belirtilen ülkeyle ilgili olarak, yukarıdaki iki fıkra uyarınca yapılan her bildirim, Genel Sekreter�e gönderilecek bir ihbarla geri alınabilir ya da yeniden düzenlenebilir. Geri alma ya da yeniden düzenleme, Genel Sekreter�in ihbarı almasından itibaren geçecek üç ay aylık dönemi izleyen ayın ilk günü yürürlüğe girer.
Madde 5- Sözleşme ile bağlantı
Taraf Devletler arasında olduğu gibi, bu Protokol�ün l�den 4�e kadar olan maddelerinin hükümleri, Sözleşme�ye ek maddeler olarak kabul edilir ve Sözleşme�nin bütün hükümleri buna göre uygulanır.
Madde 6- İmza ve onay
Bu Protokol, Sözleşme�yi imzalamış olan Avrupa Konseyi üyesi devletlerin imzalarına açıktır. Protokol�e katılım, onaylama, benimseme ya da kabullenme şartına tâbidir. Avrupa Konseyi üyesi bir Devlet, aynı anda veya daha önceden Sözleşme�yi onaylamadıkça, bu Protokol�ü onaylayamaz, benimseyemez ya da kabul edemez. Onaylama, benimseme veya kabullenme belgeleri Avrupa Konseyi Genel Sekreteri�ne verilir.
Madde 7- Yürürlüğe Giriş
1. Bu Protokol, Avrupa Konseyi üyesi on devletin 6. madde hükümlerine uygun bir şekilde bu Protokol�e bağlı kalacaklarını beyan ettikleri tarihten sonra geçecek üç aylık dönemi izleyen ayın birinci günü yürürlüğe girer.
2. Bu Protokol�e bağlı kalacağını sonradan beyan eden herhangi bir üye Devlet açısından bu Protokol, onaylama, benimseme ya da kabullenme belgesinin verilmesinden sonra geçecek üç aylık dönemi izleyen ayın birinci günü yürürlüğe girer.
Madde 8- Tevdi İşlemleri
Avrupa Konseyi Genel Sekreteri,
a) her bir imzayı,
b) verilen her bir onay, benimseme ya da kabul belgesini,
c) 4 ve 7.maddeler uyarınca bu Protokole katılımın yürürlüğe girişi ile ilgili her bir tarihi,
d) bu Protokole ilişkin başka herhangi bir işlemi, ihbarı veya yazışmayı,
Avrupa Konseyine üye tüm devletlere bildirir.
Bu Protokol imza yetkisine sahip kişilerce imzalanmıştır.
Avrupa Konseyi Arşivlerinde saklanmak ve her ikisi de eşit ölçüde geçerli olmak üzere Fransızca ve İngilizce düzenlenen bu metin tek bir nüsha olarak 3 Mayıs 2002 tarihinde Vilnius�ta düzenlenmiştir. Genel Sekreter, bu metnin tasdikli suretlerini Avrupa Konseyine üye devletlere gönderecektir.